Je komt hier op de camping niet om de palmtortels heen, ze zijn aan mensen gewend en niet schuw

Nog wat over soefisme: soefisme beperkt zich niet alleen tot de Islamistische landen. Wij hadden een tante die zich soefist noemde en we kregen een reactie van Willy : In Katwijk aan Zee (naast camping de Zuidduinen) staat een tempel van deze stroming. Die ligt prachtig midden in de Zuidelijke duinen en is ook te bezoeken. Indrukwekkend door eenvoud en ontroerend door de rust en de stilte die je daar ervaart. 

 Nog even over het soefisme in Marokko. Binnen dit soefisme bestaan weer verschillende stromingen, sekten, het gaat te ver om hier op in te gaan. Soms gaat het bij die sekten om een hogere staat van bewustzijn te bereiken, niet door het roken van kif maar door door muziek en dans . Zelf hebben wij in Taroudant ooit zo’n bijeenkomst meegemaakt van een soefisme broederschap  Taroudant, de  moussem Hmachada, erg boeiend om te zien. In een soort rijdans lieten mannen zich opzwepen door monotone muziek totdat men in trance raakte en een enkeling zelfs in katzwijm viel. Camperreis Marokko 2014 deel 2(Zie 20-04-2014 met You Tube filmpje  die goed de sfeer weergeeft)

Voor ons geven deze foto'd de sfeer weer waarom we zo van de sfeer van Zuid Marokko houden

In Fez vindt jaarlijks een soefi festival plaats evenals in het dorp Sidi Ali Ben Hamdouch. In dit dorp gaat de bedevaart naar een Marokkaans heiligdom en aanhangers halen alles wat verboden ( volgens de islam) is tevoorschijn om een heilige te aanbidden. Sihr (zwarte magie) speelt tijdens deze week een belangrijke rol. De bedevaartgangers geloven dat de heilige verbonden is met de wereld van geesten. Ook in dit dorp vinden soortgelijke spirituele rituelen plaats als wij hebben meegemaakt met dans begeleid door getrommel en gefluit. Hier gaat men nog iets verder omdat sommige mensen zich in het hoofd snijden tot bloedens toe. Het festival duurt een week en er zijn mensen aanwezig die gespecialiseerd zijn in het uitdrijven en bezweren van Djinns ( kwade geesten). Uit een wat gedateerd onderzoek uit 2012 blijkt dat toen 86 % van de Marokkanen in het bestaan van Djinns gelooft. In het soefisme in Marokko is het gebruikelijk om zich te wenden tot het gebruik van zwarte magie om de Djinns te bestrijden. Goede en kwade geesten worden vaak genoemd in de Koran. Volgens de islam moet je vertrouwen op Allah voor genezing en je niet overgeven aan duistere rituelen. Tocht hebben djinns een speciale plaats in de Marokkaanse folklore en cultuur, en niet alleen onder de armen en ongeschoolden. Wijlen koning Hassan II was fel tegen soefisme maar onder zijn zoon  Mohammed VI is er een andere wind gaan waaien. De politieke rol van dit nieuwe beleid is er om het soefisme als een gematigde, open en tolerante vorm van de islam neer te zetten als tegengeluid voor extremisme en het fundamentalistische Salafisme. Hoe soefisme in Marokko wordt beleefd zegt natuurlijk niets over hoe het in andere landen is, het soefisme is hier gestoeld op de Marokkaanse cultuur en traditie.

In het straatbeeld van tata duiken af en toe muurschilderingen op

We zijn aan het eind van de ochtend maar eens een wandeling gaan maken richting de andere camping om te kijken of er soms wat meer flora en fauna bij de rivier te ontdekken was dan de sporadische vlinders en bloemen die we hier bij de stad zien. Dat viel tegen, eigenlijk hetzelfde, het enige verschil waren de bloeiende oleanders bij de rivier de Tata. Op 2 plekken stond er voldoende water. Daar waren   vrouwen druk in de weer waren met de was. We zijn op de terugweg door het oude gedeelte van Tata gewandeld, een klein wijkje waar veel kruidenwinkeltjes zijn, we hebben daar tajine-kruiden gekocht. Elders kopen we wel Ras El Hanout, dat mengsel vonden we hier niet zo lekker. Er waren in dat wijkje ook diverse winkeltjes waar stoffen werden verkocht en ook de fraaie lange rokken die de vrouwen hier dragen. En we slenterden nog door het centrum om ons te laven aan de heerlijke Afrikaanse sfeer, we zitten tegen de Sahara aan, Tata is de meest zuidelijk gelegen plaats die we deze reis zullen aandoen. 

Bijna vanzelfsprekend was er weer een dagafsluiting met Henk en Marita, zij hadden oa een fietstocht door de omgeving gemaakt. We hebben weer leuk zitten kletsen.  Het was stralend weer vandaag, ’s middags een lekker windje en het werd 24º. En het koelde vanavond maar langzaam af, om 20.00 uur was het  nog 21º .

Gele Bignonia

Foum Zguid 04-03-2024, maandag 

Vanmorgen zijn we voor 9.30 uur vertrokken voor een rit van 140km naar Foum Zuid waar we precies 2 uur over deden. Jammer om uit Tata te vertrekken maar Foum Zguid is ook  leuk, weer anders maar ook kleiner dan Tata. We reden aanvankelijk door een dal met rechts van ons de de bergrug de Djebel Bani, later had je aan beide kanten van de weg wijdse uitzichten over de steenwoestijn. Het landschap was dor en verlaten wat toch weer een schoonheid in zich had. Af en toe passeerden we een oase, de palmbomen stonden er daar nog wel goed bij.Op de hele weg , die in goede staat verkeerde, was er heel weinig verkeer en we passeerden 2 gehuchten voordat we bij Tissent kwamen. Daar is een waterval waar we een paar maal  vrij hebben gestaan, we zijn doorgereden omdat er te weinig water was, geen zwemmende kinderen, dat vermoeden we althans want we zijn niet gaan  kijken, geen zin om het hobbelpad af te rijden.

Foto met tegenlicht, er hing vanmorgen vroeg nog nevel in de bergen. Devolgende foto's tussen Tata en Foum Zguid genomen.

Voor Tissent is door erosie een tamelijk bizar landschap ontstaan in de loop der eeuwen, altijd weer fascinerend om te zien. De rivier … heeft een diepe kloof uitgesleten, een 15 m diepe canyon,  met een dorp aan de overkant, indrukwekkend om te zien. Na Tissent stoof er zand over de weg, er zijn wat zandduinen en er wordt gewaarschuwd dat de weg onder kan ‘zanden’.  Een enkele keer waren er wat kamelen of een kudde geiten, maar omdat er slechts nog een enkel gehucht was tussen Tisselnt en Foum Zguid waren er weinig mensen te zien. We hebben de N12 vaak gereden, en je ziet van kilometers afstand Foum Zguid al liggen tegen de bergen aan.  Was het in 2008 nog een fraai gezicht, nu is het meer een aanblik van huizen van gasbeton. Natuurlijk fijn voor de bewoners dat ze niet meer innemen huizen wonen, maar het is niet meer zo’n strelende aanblik voor het toeristenoog. We zijn naar de camping Khamay Parc gegaan, een camping waar we altijd staan. Een keer hebben we bij het hotel Bab Rimal gestaan, verder van het centrum, we herinneren ons dat we daar een blik erwtensoep kregen van Nederlanders, zoiets vergeet je niet, zeker niet omdat we zelden erwtensoep eten.

Foto's vanuit de camper door het raam, beetje wazig . Dit is tussen Tissent en Foum Zguid.

De camping Khamay Parc is opnieuw opgeknapt, het heeft nu zelfs iets parkachtige met veel groen en ruime plaatsen. De eerste keer hier stonden we op zand, wat een stof. Nu staan we op gravel, er is een  nieuw wc gebouwtje met douches bijgekomen en een stortput aan de achterkant , alles op 25 m afstand.  De Franse buren die we in Tata naast ons hadden staan, zijn hier ook, zij gaan ws morgen naar Zagora. Wij blijven hier een aantal dagen, er heerst op de camping een relaxte sfeer. En we zien hier wat vogels, we hebben een Roodkopklauwier gefotografeerd direct bij binnenkomst. We hebben hier ooit Monarchvlinders gezien, helaas nu geen vlinder te bekennen.

Een Roodklauwier op de camping. Andere foto's in Foum Zguid.

We zijn vanmiddag naar het dorp gewandeld om in het kleine centrum op een plein een glaasje verse jus te drinken. De weg naar het centrum telt wat vervallen gebouwen, de mannen hier  hebben een wat meer armoedige uitstraling dan in Tata. Het was nu een beetje een vergane glorie, we waren ook wat aan de vroege kant zodat er weinig leven in de brouwerij was. Op die 13 Italiaanse motorrijders na dan waardoor we lang op onze jus d’orange moesten wachten. Toen we onze jus kregen zei de ober dat hij graag naar Holland wilde, het was zijn droom. Een van de velen, hij heeft tenminste nog werk. Het was een warme dag, hadden we onderweg nog tamelijk veel wind, vanmiddag was er een zwakke tot matige wind en werd het 25º. En tot zonsondergang, ongeveer half acht, was het zacht buiten.

Foum Zguid 04-03-2024, dinsdag

Vanmorgen om 8.30 uur werd er zachtjes op de deur geklopt, het bed uit, lagen er 2 stokbroden op de stoel, dat is een mooie service. En om 8.35 kwam de zon over de bebouwing heen en scheen precies langs een grote boom de camper binnen, gisterenavond was dat even de vraag of we lang zouden moeten wachten op de zon vanwege die boom. We staan weer wat oostelijker, dat betekent dat de zon vroeger opkomt en ook weer eerder  onder gaat, resp.  om 17.47 en 19.29 uur. De zon scheen  wat versluierd, w.s. niet door nevel, maar door Saharastof in de lucht.

Op de camping zelf overheersen de Fransen niet door hun aanwezigheid, er staan diverse nationaliteiten. En door de nabijheid van de woestijn zie je hier grote 4 x4 grote trucks, ‘Afrikawagens’ zoals wij ze noemen, vaak zijn dat Duitse campers. Ook zie je hier wel jeeps met daktenten, en 4x4 bussen waaronder de erg mooie Hymer Mercedes die peperduur zijn. Vandaag vertrokken er meer campers dan er bij kwamen, gisteren was het vol, vanavond ruimte om ons heen.

Vreselijk om te moeten zien dat de palmentuin waar we ooit wandelen tussen het groen, helemaal dood is door de droogte.

Gisteren was het wereld-obesitasdag , een dag waarin de nadruk ligt , naast preventie van obesitas, ook om  vooroordelen te bestrijden.

Meer dan een miljard mensen over de hele wereld lijden aan obesitas, onder wie kinderen en adolescenten. Dat blijkt uit schattingen die vlak voor Wereld Obesitas Dag, op 4 maart, werden gepubliceerd. Obesitas versnelt vooral in landen met lage en middeninkomens, waaronder Marokko ook valt. We zien  dat kleine kinderen ’s morgens vroeg aan de hand van moeder langs een van de kleine winkeltjes/kiosken gaan  om snoep te kopen voordat ze naar school gaan. Ook zie je hoe langer hoe meer fast food restaurantjes verschijnen, aan de andere kant drijven soms tajines ook in de olijfolie hoewel die peperduur is geworden. Tayeb Hamdi, arts en onderzoeker in gezondheidsbeleid en -systemen, zegt dat 20 procent van de Marokkanen obesitas heeft, en dat vrouwen drie keer zo vaak getroffen worden als mannen. Obesitas komt meer voor in stedelijke gebieden (22,8 procent) dan in landelijke gebieden (14,9 procent).  Volgens verwachtingen zal het aantal mensen met obesitas in Marokko stijgen tot 30% van de bevolking in  2035.

De economische kosten van obesitas in Marokko bedragen ongeveer 3 procent van het bruto binnenlands product, of ongeveer 4 miljard dollar per jaar, en zullen in 2035 oplopen tot 7,34 miljard dollar, volgens het Global Obesity Atlas-rapport. De kosten voor de behandeling van ziekten die verband houden met overgewicht en obesitas zullen in 2035 meer dan 930 miljoen dollar bedragen, een stijging van 98,5 procent ten opzichte van 2020.

Een klapekster die enigszins parmantig poseert.

We zijn vanmorgen de palmeraie ingewandeld die achter de camping ligt, daar wordt je erg triest van. Het is net alsof je in oorlogsgebied loopt, allemaal dode palmbomen. Er is hier geen rivier in de buurt zoals in de Drâa vallei. Hier zie je de gevolgen van klimaatverandering voor je ogen, jaren neerslagtekort eisen zijn tol. Dit komt nooit meer goed en de opmars van de  woestijn en mede daardoor de opwarming van de aarde zal niet meer te stuiten zijn tenzij er veel meer maatregelen mondiaal getroffen worden dan nu het geval is. Waar het grondwater hoog staat, bv in de buurt van een rivier, kan het water nog worden opgepompt  door elektrische pompende hun stroom krijgen van zonnepanelen, hier is de  grondwaterstand veel te laag. Het water wat op de camping is, is wat zilt van smaak.

In het begin van de avond komt er wat leven in de brouwerij.

Vanmiddag hoorde Everdien bijeneters en jawel hoor er vlogen er 4 over de camping, de trek lijkt zo langzamerhand te beginnen. begonnen. Hopelijk kunnen we  de komende tijd  wat bijeneters op de foto zetten .

Aan het eind van de middag, wat later dan gisteren , zijn we weer naar het centrum gelopen.  Nu kwamen er toch wat meer mensen op straat om wat inkopen te doen of gewoon  wat rond te scharrelen. We zijn weer op een terrasje jus gaan drinken, dit keer werd ik omhelst door een andere ober die me herkende van voor Corona. Het was vandaag de hele dag wat minder helder door stof in de lucht, er was niet veel wind en het werd 25º. Aan het eind van de middag kwam er wat sluierbewolking. Maar wel een zachte avond, om 20.00 uur nog 23º..

Foum Zguid 06—03-2024, woensdag.

Bij het ontwaken een geluid wat aan vuurwerk deed denken totdat we ons realiseerden dat er hier vlakbij een hele grote kazerne is en dat er waarschijnlijk militaire oefeningen aan de gang waren. Die kazerne bestaat uit een compleet dorp met een wel hele grote moskee erbij .  Een eindje voorbij die moskee was vandaag een kleine souk, morgen schijnt er een hele grote te zijn. Maar we konden alle groente en fruit die we nodig had kopen. 

Vanmorgen scheen de zon ongehinderd door stof de camper in, we kunnen ook weer gezonder ademen, mn Everdien heeft last van de luchtvervuiling door Saharastof, ze heeft een extra puf genomen. En we hadden geen brood, daar hadden we op gerekend dus moesten we zelf op pad, maar nee zei de camping jongen , het winkeltje  is gesloten , met 5 min. kom ik het brengen. Dat werd knäckebröd als ontbijt, brood hebben  we niet gezien.

De woestijn hier bij Foum Zguid is steen woestijn, de bomen, zoete mimosa hebben ook te lijden onder de droogte..

Geweld tegen vrouwen komt veel voor in Marokko, vrouwen worden door veel mannen als hun bezit beschouwd waar ze over kunnen beschikken. De afgelopen 2 jaar zijn er 9500 gevallen van  geweld tegen vrouwen in Marokko gemeld, dit betreft verschillende vormen van geweld, variërend van psychologisch ( bv pesten) , seksueel geweld , tot fysiek geweld zoals slaan en als uiterste moord. Dit is ws maar een fractie van het werkelijke geweld tegen vrouwen omdat vrouwen  vaak geen aangifte durven te doen. Dit geweld tegen vrouwen kom meestal van partners, ex- partners en familieleden. Femicide (vrouwenmoord) komt tamelijk veel voor in Marokko, moeilijk is aan te geven hoeveel, de moorden die in het nieuws komen zijn het topje van de ijsberg. In Marokko worden vrouwen die slachtoffer zijn van geweld door hun partner, vaak niet beschermd door de justitie. Er is geen wettelijke erkenning van femicide, daardoor  blijft het soms onzichtbaar en vaak onbestraft. Volgens Me Omar Bendjelloun, advocaat aan de balies van Rabat en Marseille, is het niet mogelijk om femicide apart op te nemen in het Marokkaanse strafrecht, omdat dat in strijd zou zijn met het beginsel van gelijkheid. Hij vindt dat het probleem moet worden aangepakt door middel van onderwijs en cultuur. Feministische activisten zijn het daar niet mee eens. Zij pleiten voor een wet die geweld tegen vrouwen en femicide definieert en dat  preventieve maatregelen moeten worden genomen . Ze wijzen ook op de tekortkomingen van de bestaande wet , die weliswaar de straffen verhoogt wanneer het slachtoffer een vrouw is, maar geen onderscheid maakt tussen moord en femicide. Fatima Zohra Chaoui, advocaat aan de balie van Casablanca en vicevoorzitter van de Marokkaanse Vereniging voor de Rechten van Slachtoffers (AMDV), benadrukt de noodzaak om vrouwen te beschermen voordat ze worden vermoord. Ze stelt voor om noodopvangcentra ( zoals bij ons ‘de blijf van mijn lijf ‘huizen) op te richten , psychologische en juridische steun aan vrouwen te verlenen, maatregelen te nemen om de gewelddadige partner uit de buurt te houden en opleidingen voor hulpverleners mogelijk te maken.

Een probaat middel om de Grauwe Buulbuul te lokken, een sinaasappel halveren en in de palm prikken.

Aan het begin van de middag zijn Henk en Marita hier ook gekomen, iets eerder kwamen Bram en Conny die we al eerder hebben ontmoet in Marokko oa vorig jaar op de valreep. Dat gebeurt regelmatig in Marokko dat je elkaar vaker tegenkomt, er zijn van die routes die je kunt rijden om de atlas heen en op sommige plaatsen er overheen. We hebben met de subgroep HMTE van AR+ een borrel gedronken, zelfs een biertje vanwege het warme weer, 26º. Wij gaan morgen naar Zagora, wellicht Henk en Marita ook, we zien elkaar  in ieder geval wel weer een dezer dagen. 

Zagora 07-03-2024, donderdag

Na Tata vonden we 3 dagen Foum Zguid wel genoeg, we vonden het  wat rustig na het levendige Tata. We zijn mooi op tijd, ongeveer 9.30 uur aan de rit van 125  km naar Zagora begonnen. Was de weg  andere jaren even recht als hij nu was , hoe anders was het landschap door de droogte. Het gebied stond bekend om de teelt van watermeloenen, je zag altijd hele velden. De berghellingen  waren paars gekleurd door de bloemen en langs de kant van de weg stonden mooie woestijnplanten, de appel van Sodom. Nu zag je de bergen nauwelijks door het stof, maar bloemen bloeien er niet, de appel van Sodom staat er niet florissant bij , bruinig mede door de stof en de talrijke graspollen waren verdord.. Slechts een enkele keer zag je wat groene veldjes met groenvoer bij de spaarzame huizen.  We kwamen 2x halfnomaden  tegen, vroeger hadden die tenten van geitenhuiden , de Kayma. Nu stevige witte tenten en ze beschikten over een pick up truck. De hoeders bij de andere kudde hadden nu een permanent bouwwerkje gebouwd  Zo’n 40 km voor Zagora werd het wat minder dor, er kwam meer groen er er waren palmbomen in oases. Wel waren er een paar stukken waar Het zand wat over de weg was gewaaid hard was geworden, daar bonkte je over heen, En in de buurt van Zagora nam de wind toe en waaide het zand af en toe in wolken over de weg.

De weg van Foum Zguid naar Tata voert door een dor, troosteloos landschap. Geen watermeloenenteelt meer, verboden door de droogte.

We zijn naar camping Les Jardins de Zagora  gegaan, we gaan daar altijd heen sinds 2010 omdat we de eigenaar hebben leren kennen als behulpzaam omdat ik ooit een dokter moest bezoeken. Het was weer een hartelijke ontmoeten met de man, vanmiddag moesten we een kop thee met hem  drinken, hospitalité.

We eten hier als lunch  ongeveer 3x per week Griekse Yoghurt met   granen en daardoor  verse aardbeien. Laat er nu gisteren een bericht verschijnen in sommige Spaanse media dat het Europese snelle waarschuwingssysteem voor levensmiddelen en diervoeders, RASFF {(Rapid Alert System Feed and Food) we wisten niet dat dat bestond}, heeft recent een bericht  uitgegeven over de ontdekking van vervuiling met een norovirus  in aardbeien afkomstig uit Marokko. Deze ontdekking, gedaan bij een Spaans invoerpunt, heeft alarmbellen doen rinkelen omdat het de “maximaal toegestane afwezigheid/25g” overschrijdt. Dat vormt een ernstig gevaar voor de volksgezondheid omdat het virus  Hepatitis A (leverontsteking) zou kunnen veroorzaken. We hebben onze twijfels over de juistheid van de berichtgeving in sommige Spaanse media, dit in het licht van de recente acties van boeren tegen de import van Marokkaanse landbouwproducten. En ook omdat een Spaanse Valenciaanse Landbouwersvereniging zijn diepe bezorgdheid heeft geuit. Deze  vereniging heeft de Spaanse de minister van landbouw  verzocht om “de bevoegde autoriteiten van de Europese Unie te verzoeken dat alle aardbeien die uit Marokko komen, aan een grondige gezondheidsinspectie worden onderworpen”. Morgen meer over de aardbeien uit Marokko

Beelden uit Zagora.

Aan het eind van de middag  zijn we de stad ingegaan, we kwamen niet ver want vlakbij de camping zag een ‘oude bekende’ ons. Ooit hebben we wat bij deze man gekocht en nu zijn we toch even mee zijn winkeltje ingegaan. Daar een ring gekocht voor mezelf, afgedongen van 450 Dh tot 100 Dh, hij tevreden, ik tevreden. Het gebeurde nog regelmatig dat we bekenden zagen , we zijn dan ook vaak in Zagora geweest. En omdat er veel toeristen komen voor een woestijn rit of bivak , zijn handelaren nogal opdringerig om je hun winkel in te tronen, we zijn wel getraind om ze vriendelijk af te wimpelen. Nadat we op een terrasje nog een jus hadden gedronken en naar het toch wel drukke verkeer in de hoofdstraat hadden gekeken en vooral naar de wandelaars, zijn we naar de camping gegaan. Om 20.00 uur was het nog 23º , het was vandaag aanvankelijk stoffig, later trok de stof weg maar het waaide wel 50 km p.u.,  het werd 26º.

Zagora 08-03-2024, vrijdag

Op deze internationale vrouwen dag kwam de zon op achter een berg en  om 8.14uur scheen de zon door de camperramen. De berg zou symbolisch kunnen zijn voor  wat er nog een werk moet worden verricht door vrouwenorganisaties ter verbetering van de positie van de vrouw. Vandaag eens kijken of er in de Marokkaanse pers aandacht wordt besteedt aan deze vrouwendag.

Vanmorgen was er pas tegen 11.15 uur uur water , gisteren had de campingbaas al verteld dat er soms geen water was als er veel gebruikt was. Dat was kennelijk deze morgen het geval  toen er veel mensen gedoucht  hadden,, en hun watertanks hadden gevuld, er stond een Zwitserse groep campers.  Dan moet er eerst weer voldoende water in de toren worden gepompt voordat het gebruikt kan worden.

We  hebben vandaag  weer aardbeien gekocht na een aanvankelijke aarzeling. We waren eerst  sceptisch over de berichten in de Spaanse media maar gisteren lazen we  het bericht dat Marokko heeft gereageerd op de berichtgeving in de Spaanse pers. De Marokkaanse autoriteiten hebben verzekerd dat er maatregelen worden genomen voor  fruit- en groentesoorten wanneer er in andere landen voedselveiligheidswaarschuwingen worden afgegeven.

Hepatitis A virussen die aangetroffen zijn  in Marokkaanse aardbeien worden voornamelijk via de feco-orale route overgedragen en zijn zeer besmettelijk. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie "zijn in theorie minder dan 100 virusdeeltjes voldoende om de ziekte Hepatitis A (leverontsteking) te veroorzaken.”

De Europese Commissie en de Marokkaanse autoriteiten zijn in overleg om de bron van de besmetting te achterhalen en verdere verspreiding te voorkomen. Consumenten die recent Marokkaanse aardbeien hebben gegeten, worden geadviseerd contact op te nemen met hun huisarts als ze symptomen van hepatitis A ervaren, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, vermoeidheid en geelzucht.

Later gisteren verscheen er een  voor ons geruststellend bericht van de Marokkaanse regering : de aangetroffen aardbeien waren niet bestemd voor de Marokkaanse markt, de producent die opgespoord is richt zich uitsluitend op export.  De controles  door de ONSSA  ( ONSSA is de Marokkaanse voedselveiligheidsautoriteit) tonen aan dat de aardbeien die in Marokko worden verkocht, voldoen aan alle geldende normen en regelgeving. Dat stelt ons wel gerust, wij kunnen dus gewoon aardbeien blijven eten.

Dit olijvenwinkeltje zetten we wel iedere jaar dat we hier zijn op de foto.

We zijn vanmorgen richting de Drâa gewandeld. De wandeling ging  over een geasfalteerde weg die de laatste keer dat we hier waren nog een stoffig weggetje was. We zijn naar de brug over de kurkdroge, zanderige  Drâa gegaan waar wat speelse Barbarijse Grondeekhoorns waren en zijn toen terug gelopen langs de oude wijk en daarna door een straatje waar veel garages zijn gevestigd uit de tijd dat de rally Parijs-Dakar hier nog langs kwam. De garages hebben nog steeds werk, wat te zien is aan de met olie besmeurde overalls van de monteurs die er rondhangen,  er komen door Zagora allerlei soorten rally’s . In dat straatje waren eerst wat kruidenwinkeltjes gevestigd, er zijn er nog maar 2 over . We zijn naar de camping terug gewandeld  via de brede levendige boulevard , een mooie wandeling van bijna 6 km in totaal.

Op de camping waren inmiddels Henk en Marita gekomen, na een hartelijke begroeting zijn we wat huishoudelijke klusjes gaan doen, de was en het bijvullen van water in onze tank. ’s Middags was er opnieuw geen water meer, nu staan er bijna geen campers, daar ligt het niet aan.

Aan het eind van de middag hebben we met Henk en Marita  de glazen geheven op alles wat ons lief is, het was weer erg gezellig , er worden ook serieuzere onderwerpen besproken naast de meer luchtige onderwerpen.

Het was vandaag een strakblauwe lucht, helder weer, volgens de Apple weer-app 20 km zicht. En bij weinig wind werd het 25º, een prachtige dag.

Zagora 09-03-2024, zaterdag

Het was een koude nacht vergeleken met de afgelopen nachten, dat merkten we toen er om even na 7.30 uur op de deur werd geklopt. Bleek het niet alleen 14º in de camper maar lag er ook een stokbrood op de stoel buiten. Wel wat vroeg voor ons maar je hebt ook mensen die vroeg opstaan en de mussen zijn ook vroeg uit de veren.

We hadden een berichtje van Jaap en Diana gekregen dat de supermarkt Tazzarine ook wijn verkoopt. Nu is er tijdens de ramadan geen wijn te koop en aangezien we niet weten hoe lang we in Marokko blijven zouden we wel wat wijn kunnen kopen. Dat we niet weten hoe lang we blijven heeft er ook mee te maken hoe het ons bevalt tijdens de ramadan, wanneer het minder gezellig is om dat de theehuizen en restaurantjes overdag gesloten zijn en  je daardoor een  minder levendig straatbeeld hebt. Dat nog afgezien van het feit  dat we ook nogal eens op een terrasje neerstrijken overdag voor een kop nos nos. Dus zijn we op de fiets naar de supermarkt gegaan, lopen met een boodschappenkarretje was ons te ver. Maar waar we al rekening mee hadden gehouden, de supermarkt was helemaal gesloten ivm de ramadan die overigens pas maandag begint. 

Gisterenavond de zonsondergand vanaf het dakterras van de camping

Over de Internationale Vrouwendag was er niet zoveel berichtgeving in de Marokkaanse media. Afgezien van het merkwaardige bericht dat in het kader van de vrouwendag een verloting was geweest onder vrouwelijk personeel van gevangenissen met als prijs  een reis naar Mekka, “ Negentien gelukkigen, waaronder medewerkers en gepensioneerden, werden als winnaars aangewezen.”  Verder hadden intellectuele vrouwen een verklaring uitgegeven over de ongelijke positie van vrouwen in de Marokkaanse samenleving en dat daar meer strijd voor moet worden gevoerd.  Ook in het kader van vrouwendag kwam het bericht naar buiten  dat de loonkloof tussen mannen vrouwen in Marokko volgens het Nationale Bureau voor Planning en logistiek groot is. Deze kloof, die oploopt tot 43 procent in de private sector, wordt voor een groot deel niet verklaard door verschillen in opleiding of ervaring, maar door seksistische discriminatie. Echter het maakt nogal een verschil of je kijkt naar de loonkloof in de publieke of de private sector. Zonder al te veel in cijfers te vervallen, de loonkloof is in de private sector   het meest opvallend, waar mannen gemiddeld 82 procent meer verdienen dan vrouwen, tegenover slechts 13 procent in de publieke sector. Dit betekent dat de private sector voor 79 procent bijdraagt aan de loonkloof tussen hoogopgeleide mannen en vrouwen. Vrouwen in overheidsdienst hebben een beter inkomen dan in het bedrijfsleven, of dat komt omdat die beter georganiseerd zijn in vakbonden weten we niet, wel het onderwijzend personeel, zij hebben sterke vakbonden. 

Het gemiddelde maandloon in Marokko  bedraagt uit de gegevens 3.800 DH  met een duidelijk verschil tussen stedelijke (4.500 DH) en landelijke gebieden (2.200 DH), voor het loon in euro’s delen door 10. Aan het loon is o.a af te lezen waarom het leven in Marokko voor Europeanen zo goedkoop is.

26º en dan een jas met een bontkraagje.