We waren eerst al vrij stijl de bergen ingegaan, daarna was het landschap niet erg bijzonder, het moest toch een prachtige route zijn. Alweer een afslag, 10 min. gestopt voor overleg, geen mens noch auto te bekennen, verder gereden in de volgens ons juiste richting. Hoera, na 2 min. een auto, de nieuwe weg naar Icht? Icht? Dat weet ik niet maar daar verderop ligt Izerbi. Dank U , dan zitten we goed, we wisten dat we via Izerbi en Igmir moesten. Hierna nog 1x gevraagd bij een afslag aan een oude man die gelukkig vloeiend Frans sprak en toen zaten we op de nieuwe weg. Niet lang daarna begon, we waren toen ongeveer halverwege de route, de ons beloofde prachtige route. 

   We zijn aan het begin van een prachtige route door een kloof. Via veel haarspeldbochten stijl naar beneden,         op bovenstaande foto zie je hoe stijl het was

                                                                Beneden in de kloof ligt in de oase Igerm

Via talrijke haarspeldbochten daalden we af in een spectaculaire kloof, voorzien van zij-kloven, wat een waanzinnig mooi gezicht. We daalden af naar de oase waarin Igmir ligt, hoge rotswanden met mooie vormen, als deze route bekender wordt bij toeristen kan de kloof, die ongeveer 20km lang is, wedijveren met de Dades- en Todrakloof. In het dorp Igmir, beneden in de kloof in een oase hebben we even een foto stop gemaakt . Verder ging het weer een stukje omhoog , daarna langs de brede, droge rivierbedding van een rivier richting de N12.

                                                      Een van de Berberdorpen in een oase die we passeerden

                        Af en toe door de rivierbedding, daarna rijd je weer langs een zij-kloof en het dorpje rechterfoto lijkt een verlengde van de rots 

Af en toe reed je langs een berberdorp in een oase voor de afwisseling. Op een zo’n 50km lang stuk van de nieuwe R107, kwamen we 1 camper, 1 auto en een motor tegen. Oh ja, een handvol bromfietsen ook, dit tot een dorp vlakbij de N12 waar het iets drukker werd, wat het al gauw is als je dan maar liefst 4 auto’s tegen komt. Op de N12 was het nog 19km naar Icht, daar kwamen we ongeveer om 13.00uur aan, we hadden ongeveer 3 uur over de schitterende route gedaan.

We staan in Icht op camping Amerdoul, een camping bij een bio-boerderij waar we nu voor de 4^e x staan. Na het nagenieten van de mooie route heeft Everdien nog een paar jurkjes gewassen die niet in een wasmachine kunnen. Verder hebben we weinig activiteiten ontplooit, alleen gelezen. Het was een stralende dag, af en toe een vlagerige wind met wat stof maar omdat het maar liefst 29º werd , was die wind niet erg. Toen smaakte aan het eind van de middag een koel biertje, die we hadden overgenomen, uitstekend, Johan , we hebben op je geproost uit dankbaarheid.

                                                We kunnen er nog niet genoeg van krijgen, wat een geweldige route vandaag

Icht 11-03-2019, maandag

Het was nog lang warm in de camper gisterenavond en ook buiten koelde het niet snel af, om 23.00 uur was het nog 20º. Vanmorgen om 8.00uur buiten 12º en in de camper 20.2º, voor ons prima temperaturen. We zitten natuurlijk een stuk minder hoog dan in Tafraout, daar 1000m en hier 500m en we zitten heel zuidelijk in Marokko, zuidelijker nog dan Mhamid in de Sahara waar we in april naar toe gaan. We zitten zo’n 30 km van de Algerijnse grens, een bergketen scheidt ons daarvan.

Het werd vandaag weer warm, 29º, maar we zijn liefhebbers van mooi weer. Daarom reizen we ook 8 maanden per jaar door Mediterrane landen. Everdien moest een onderzoek hebben en daarbij bleek dat ze voor een Nederlandse, een uitzonderlijk hoge dosis Vitamine D in haar bloed had. Dat terwijl Nederlandse kinderen, die in verhouding met vroeger minder buien spelen door smartphone gebruik of computerspelletjes juist een te kort aan Vit. D hebben waardoor ze dat soms bij moeten slikken, dit terzijde. Natuurlijk kan de zon ook huidkanker veroorzaken maar we verbranden nooit en laten ons ieder jaar controleren door de dermatoloog, de zgn sproetencontrole.

 Een witkruintapuit, met gevangen vliesvleugelig insect in zijn bek, op weg naar zijn nest om de jongen te voeren. De natuur ligt een eindje voor op Europa

Er zat vandaag veel stof in de lucht, fijnstof afkomstig van Saharazand. Je kunt ook niet zo ver kijken, de lucht is wat heiig .Op één van onze weer apps werd dan ook gewaarschuwd voor luchtverontreiniging. Omdat deze fijnstof van natuurlijke oorsprong is , maken we ons daar geen zorgen om. De lucht is hier vrij van schadelijke fijnstof door de mens veroorzaakt, er is nauwelijks autoverkeer en industrie is ver te zoeken. Er is alleen agrarische industrie, de camping behoort tot een bio-boerderij , we hebben vanmiddag dan ook wat verschillende groenten gekocht, jammer dat de tomaten en de doperwten nog niet rijp waren, maar we hebben wel wat kropjes sla, worteltjes en koriander gekocht, 15Dh. 

Vanmiddag lieten ze ook water in het zwembad lopen , voor ons te laat en het duurt wel even voordat  het grondwater opgewarmd is.

              Zeer giftige bloemen en melksappen van een soort vetplant die alleen in de woestijn groeit, Calotropis procera, de Appel van Sodom

Gisterenavond kwam er een Nederlandse man bij ons een praatje maken. Hij had hier een kamer voor 1 nacht en is met een fietstocht bezig door Zuid Marokko. Hij komt soms wel 3x per jaar in Marokko fietsen, hij is planner geweest bij een groot bedrijf, is daar ontslagen wegens ‘bedrijfseconomische redenen ‘en werkt nu voor Albert als koerier en kan vakantie nemen wanneer hij wil. Geen stress meer maar relaxt door Marokko fietsen wanneer hij dat wil, zo kan het ook. Hij kwam ook vanmorgen weer langs voordat hij vertrok, een heel aardige vent. Hij vliegt donderdag weer naar huis en heeft al weer plannen voor september.

                                                                         Deze oude man liet ons trots zijn kleine stal zien

Aan het eind van de ochtend zijn we naar het dorpje Icht gewandeld, heerlijk Afrikaans. We hebben heel vriendelijk bedankt voor de aangeboden thee, we vinden Marokkaanse thee veel te sterk en als je zegt dat je geen suiker wilt wordt dat als zeer merkwaardig ervaren. Alleen muntthee met heel weinig suiker vinden we lekker. Wel gingen we mee met een oude baas met een prachtige kop, die liet ons een ‘stal’ met 2 paarden en een ezel zien. Een jongen met een wel zeer oud busje liet ons trots zijn handel zien, natuurlijk even over Ajax gehad, handel die bestond uit zeep, emmers, trechters en teilen. Tegelijkertijd haalde hij ook oud ijzer op. Een heel gemoedelijke ,maar ook een wat verstilde sfeer in het dorpje, waar een paar piepkleine winkeltjes zijn. Bij een irrigatiekanaaltje deden vrouwen de was, de kleding wordt in de bomen te drogen gehangen.

Er is nog een oude ksar( versterkt dorp) maar die is deels ingestort en die hebben we 2 jaar geleden al bekeken. Na een uur vonden we het welletjes, de temperatuur was al aardig opgelopen en een cafeetje of restaurantje zul je hier vergeefs zoeken.

                                                                                Een deel van de oude ingestorte ksar

                                                              Je hebt in Icht fraaie voordeuren, hier zijn er een paar van

Akka 12-03-2019, dinsdag

We zijn vanmorgen naar Akka gereden, een rit van 80km.

Het landschap hier is weer totaal anders dan in de Anti Atlas, we zitten hier in het zuiden in de steenwoestijn, we gaan nog naar Mhamid in de Sahara, de grootste zandwoestijn van Afrika.

                                          Het landschap met de bomen die zo typerend zijn voor dit gedeelte van de woestijn

                                                             Vrouwen die kleurrijk gekleed zijn in de oases onderweg

De route voerde door een tamelijk vlak landschap, grote stukken rechte weg, links en rechts zijn bergketens. Je ziet geen schaaps-of geitenkuddes, je komt weinig verkeer tegen een tamelijk desolaat landschap wat ook weer zijn charme heeft. Af en toe kom je een oase tegen waarin een dorpje ligt, verder staan er wat bomen, Afrikaanse waaibomen noemen we die.

                                                       Het centrum van het dorp Akka met de winkeltjes onder de arcaden

In Akka hebben we wat inkopen gedaan, het is een heel Afrikaans aandoend stadje met winkeltjes onder arcaden, vrouwen met fleurige rokken, mannen met tulbanden of doeken over hun hoofd gewikkeld. De mensen hebben hier een donker uiterlijk, sommigen negroïde. Die hoofdbedekking is trouwens functioneel, als het een beetje waait, zoals vandaag met af en toe een matige wind, dan zit er al wat stof in de lucht.

Akka heeft een streekfunctie, er zijn een aantal scholen, winkeltjes en een militaire kazerne, de Algerijnse grens is niet ver weg. Verder valt er niet veel te beleven.

   Deze bloem vormt, als hij uitgebloeid is , een klein soort 'katoen' bolletjes, misschien een Gossypium(katoenplant),in Nederland een kamerplant, hier een struik.

De camping Municipale is al een tijdje gesloten, wellicht dat daarom een boer 2km buiten Akka een ‘camping gardié’ zoals op het bordje vermeld staat, begonnen is. Via een piste van 400m , veel bulten en gaten, kom je bij een braak stuk liggend land zonder voorzieningen. Wel met een hartelijke ontvangst zoals zo vaak, ook idem op de vraag wat het kost ‘comme vous voulez’ zoals u wilt,(wenselijk acht) . Van de vrouw des huizes kregen we nog een zakje doperwten, toch aardig. Rondom de ‘parking’ liggen tamelijk uitgestrekte landbouwgronden met daarop tuinbonen, doperwten en veevoer zoals luzerne, daar krijg je meteen de gelijknamige vlinders bij. Omdat de akkers goed bevloeid worden staan langs de randen veel bloeiende bloemen. Naast vlinders hoor je bijen en andere insecten zoemen, een geluid wat je in Nederland hoe langer hoe minder hoort helaas.

                                              Boom langs de parking met grote stekels en mooie gele bloemen.

Bij de boerderij zou een museumpje horen, althans volgens het bord ‘musée d’Akka’, maar òf het is nooit van de grond gekomen òf het is een jammerlijke dood gestorven. Want behalve een paar oude potten buiten en een paar oude ketels in een kamertje hebben we verder niets kunnen ontdekken wat museumwaardig was. Want in een andere kamer, ik zei tegen Everdien ‘ kijk een authentieke boerenkamer’ , bleek op een bank onder lappen een man te liggen slapen, waarschijnlijk de boer in de huiskamer.

Toen we vanmorgen kwamen waren er 2 vrouwen en de oude boer op het land aan het werk, vanmiddag hebben we niemand gezien het was misschien te warm voor landarbeid. Dat was het ook bijna om te wandelen, we zijn dan ook niet zo ver geweest. De wind nam wat af en zo werd het voor de 3^e dag op een rij ruim 28º, we zitten nu in de warmste streek van Marokko, althans in de zomer.

Vanmiddag was er nog een Franse camper bijgekomen. We hebben overlegd met elkaar hoeveel Dirhams we zouden betalen. Dit om een reële prijs te betalen, we vonden beiden 30Dh mooi betaald voor een plek zonder voorzieningen.

Tata 13-03-2019, woensdag

Het was nog geen 70km naar Tata via een soortgelijke route als gisteren, dus tamelijk vlak. Een eindje buiten Akka was iets onduidelijks aan de hand, er stond een auto een stukje van de weg in woestijn en er was veel militaire politie bij, er wordt wel gesmokkeld tussen Algerije en Marokko, of het daar mee te maken had , het blijft speculeren, we konden in ieder geval zonder oponthoud doorrijden.

Er zijn een paar campings in Tata, sinds een paar jaar geven wij de voorkeur aan de camping Palmier, eigenlijk sinds de opening. Hij ligt iets verder van het centrum en het barst van de Fransen die hier maanden staan maar het personeel is aardig. Het blijkt dat Nico en Dinie hier ook staan, het is op de 3^e plek dat we elkaar ontmoeten.

                                             Vanmorgen toen we weg reden zagen we de enige kleine kudde die we zouden zien, met een herderin

We vinden Tata een leuke stad, het is een garnizoensstad. Het ligt in een uitgestrekt palmbos waarin nog een paar dorpjes liggen. Tata ligt in de Sahara aan de voet van de bergketen Djebel Tabourount en is ’s zomers het heetste stadje van Marokko. De Berbers hier zien er heel Afrikaans uit met hun donkere huidskleur, de vrouwen dragen meestal felblauwe rokken, soms een andere kleur en hebben doeken om , meestal zwart en vaak met een gouden randje. De mannen dragen nog vaak een zwarte tulband en een witte djellaba, een lang gewaad met lange mouwen.

Vanmiddag hoorden we gezang en geroep van leuzen, er bleek een demonstratie aan de gang van leerkrachten. Evenals de demonstratie vorige maand in Rabat die uit de hand gelopen was, ging het ook hier om jonge leerkrachten die een vast contract eisen en om werkloze leerkrachten, pas afgestudeerden die vond dat er niet genoeg aan hun werkgelegenheid werd gedaan. Als je dan vertelt dat je zelf in het onderwijs hebt gezeten willen ze weten hoe het zit met de onderwijzers en leerkrachten in Nederland. Van het groepje waar we mee stonden te praten sprak niemand Engels, dit i.t.t. de jongen die we vanmorgen meenamen toen hij stond Te liften, hij kreeg Engels op school.

                                                          Enkele jeugdige leerkrachten, ook hier de zwarte tulband van deze regio.

Aan het begin van de avond zijn we nog even naar het centrum gelopen, mandarijnen kopen en even de sfeer opsnuiven. We waren nog aan de vroege kant, we moesten nog koken, de pantoffelparade was nog niet opgang gekomen. Ook hier zijn de mandarijnen goedkoop, 2Dh per kilo.

Tata 14-03-2019, donderdag

Vanmorgen op zoek gegaan naar de juiste kruiden voor een tajine die we morgen willen maken, maar nog niet kunnen vinden. Men wilde een mengsel voor ons malen uit veel verschillende kruiden, we proefden iets uit een molentje als voorbeeld. Wij zijn gewend Indonesisch en Thais te eten, we hebben zeker een uur een brandende tong gehad, wellicht een grapje van de verkoper die op zijn gitaar tokkelde. Wel een leuk, enigszins vervallen, schilderachtig wijkje waar we waren, met veel textielwinkeltjes waar lappen voor rokken en doeken werden verkocht.

In een andere winkel hebben we, naast olijfolie, dat is geen kunst, ook een roomkaasje met kruiden kunnen bemachtigen, een soort Boursin.

                                           Overal in het centrum van Tata vind je de arcades die bescherming bieden tegen de brandende zon.

Nog het beloofde vervolg over drugs in Marokko, we zij nu bij een drug beland die niet wordt uitgevoerd(hasj), doorgevoerd(coke) , maar ingevoerd, te weten extasy.(XTC)

Speelden Nederlanders al een rol bij het vervaardigen van hasjiesj in de jaren 50, heden ten dage is er weer een Nederlandse link, nl via de Mocro maffia. Even wat cijfers: XTC is onlosmakelijk verbonden met de dance scene , wereldwijd dus ook in Marokko. In de jaren ’90 kwam de drug naar Marokko en werd door meer gefortuneerde Marokkanen gebruikt, een pilletje kostte toen ongeveer 300Dh (€29,-), vandaag de dag betaalt men er slechts 30 of 40Dh voor zodat de drug in alle sociale klassen gebruikt wordt.

Dit komt omdat XTC in grote hoeveelheden gemakkelijk te smokkelen valt. In November werd in een Nederlandse auto bijna een half miljoen XTC tabletten onderschept in de haven Tanger Med. Is er voor de smokkel van hasjiesj nog een zekere logistiek nodig, 1000 kilo verberg je niet zo maar ergens, het moet vervolgens in Europa worden opgeslagen en door dealers verder worden verdeeld etc.. Bij XTC is dat probleem niet. In een reserveband van een auto bijvoorbeeld, kunnen duizenden XTC pillen worden verstopt. De pillen worden in Nederland voor ongeveer 10Dh ingekocht en voor 30Dh hier verkocht, het is dus rendabel om grote hoeveelheden proberen te smokkelen. Volgens Marokkaanse politie-autoriteiten is er een erg goede samenwerking met de Nederlandse politie om proberen de smokkel in kaart te brengen.

Er is in Marokko nog nooit een XTC laboratorium aangetroffen, het ontbreekt aan kennis hier om XTC te vervaardigen, daarom wordt het ingevoerd. XTC wordt in Marokko in alle grote steden gebruikt, behalve in het zuiden, waarom dat zo is , is niet duidelijk, mogelijk dat in de grote steden in het noorden jongeren meer Europees georiënteerd zijn.

Ieder land heeft zo zijn problemen met een specifieke drug, vaak een poor man’s drug: Amerika Chrystal Meth , Griekenland Sisa, Nederland GHB, Rusland ‘Krokodil’, Marokko Karkoubi, daarom ten slotte iets over deze drug ‘Karkoubi’ . Het is eigenlijk een geneesmiddel bij psychische problemen, (behorend tot de benzodiazipines ) en het wordt in Marokko misbruikt als drug. Volgens een politiecommissaris belast met drugszaken in het blad TelQuel, wordt het gesmokkeld vanuit Algerije en zijn de laatste 2 jaar meer dan 2 miljoen pillen in beslag genomen. Dat is waarschijnlijk maar een fractie van het totale gesmokkelde aantal, de grens met Algerije is ruim 1500 km. De drug kan vervelende effecten hebben, sommige gebruikers worden er agressief van. Het is goedkoop , een pilletje kost ongeveer 10Dh. Het wordt met name in de Ramadan door meer mensen gebruikt die anders alcohol drinken. Maar Marokkanen en alcohol is een verhaal apart.

Ook zijn er veel jonge lijmsnuivers in Marokko, met name onder zwerfkinderen in de grote steden.

Ten slotte: de straffen voor het bezit van karkoubi zijn onlangs verhoogd tot 10 jaar gevangenisstraf.

                                                                         De kruidenverkoper wilde wel erg graag voor de foto poseren.

We wilden nog even naar de souk die ’s avonds langs de stadsmuur is, elke dag. We hadden daarom voor 20.00 uur hier op de camping wat te eten besteld, het werd aan de deur bezorgd.

De souk was weer een allegaartje van allerlei goederen, een rommelmarkt maar ook een soort Blokker op een kleedje. Verder veel textiel, al dan niet 2^e hands , 2^e hands fietsen en gelukkig ook kruiden. En natuurlijk was er ook groente en fruit. De wekelijkse souk wordt op zondag gehouden. We kochten 5 verschillende soorten kruiden, komijn, kurkuma, gember, paprika en een ons onbekende soort, 325gr. voor 60Dh. We kunnen deze zelf gaan mengen voor de tajine van morgenavond, dat wordt wat experimenteren met de juiste verhoudingen

We waren mooi op tijd voor het eten , brochettes met frites, de brochettes uitstekend gekruid, 34Dh, de sla hadden we zelf, de mayonaise ook.

Over het weer kunnen we kort zijn, onveranderd mooi, nog 26º om 19.00 uur, weinig wind.

Tata 15-03-2019, vrijdag

Vanmorgen een wandeling gemaakt die we elk jaar wel een keer doen als we hier zijn. We steken dan eerst de rivier de Tata over, die heeft al lang geen water gezien en lopen vervolgens op de andere oever, grotendeels via gangen onder de lemen huizen van een dorpje door. Dan kom je in de oase, lekker koel onder de palmbomen en lopen we langs een oud kerkhof richting een dorp waar ze een oud wateruurwerk hebben van honderden jaren oud die gebruikt wordt om het water te verdelen die over de akkertjes vloeit. Die hebben we al een aantal keren bezocht en beschreven in eerdere verslagen. Het verschil met andere jaren is dat er nu naast de gebouwtjes met het wateruurwerk, via zonnepanelen water wordt opgepompt. En men heeft een parkje aangelegd met een speeltuintje, de toestellen zitten nog in de verpakking en de laatste planten worden geplant. Een leuke wandeling, er lopen en fietsen altijd wel mensen door de oase dus je blijft groeten.

Onze Franse buren zijn wat ouder dan ons en erg aardig. Af en toe even een praatje maken waarbij zij, de vrouw dus, met dezelfde snelheid praat tegen ons als tegen Fransen, dus het is maar net te volgen, gelukkig praat haar man langzamer. Zij vertrekken a,s, maandag, zij gaan weer richting huis in de Ardèche en wij gaan maandag waarschijnlijk ook verder maar dan oostwaarts. 

De droge rivierbedding van de rivier de Tata, mooie vormen, door tienduizenden jaren waterstroom, in de bodem uitgesleten, een dorpje aan de oever.

Wat korte berichten uit de media:

*Niet alleen leerkrachten protesteren in verschillende plaatsen in het land( toevallig ook in Nederland) maar ook werkloze blinde universitair opgeleiden: een aantal van hen bezetten sinds 12 maart een afdeling van het ministerie van Solidariteit ( ja, dat bestaat in Marokko, voluit heet het: het Ministerie van de Solidariteit, van de vrouw, van de familie en van de sociale ontwikkeling) in Rabat, zij eisen de integratie van mensen met een handicap in openbare functies. “Wij geven de betrokken autoriteiten 3 dagen de tijd om met een fatsoenlijke oplossing te komen voor onze rechten anders nemen we andere maatregelen” aldus een woordvoerder die er aan toevoegde dat ze nergens voor terugdeinzen en dat ze een gastank bij zich hebben. Van de toegezegde 7% gehandicapten in overheidsdienst is nog niets terecht gekomen.

*Door de aanhoudende droogte, zal er naar verwachting veel minder graanopbrengst zijn dan het afgelopen jaar, zeker de helft minder. Toch zal het naar de verwachting geen invloed hebben op de meel- en broodprijzen omdat deze vastgesteld zijn op een vast prijsniveau.

*Gisteren heeft de Marokkaanse veiligheidsdienst BCIJ opnieuw een aantal terroristen gearresteerd die van plan waren aanslagen in Marokko te plegen. De terreurcel bestond uit 6 personen. Na de afschuwelijke moord op de 2 Scandinavische meisjes in december, heeft de veiligheidsdienst al een paar x terroristen gearresteerd.

*Wat vrolijker nieuws, hoewel niet voor het milieu natuurlijk: Ryanair heeft een rechtstreekse vluchtverbinding aangekondigd tussen het Brusselse Zaventem en de luchthaven van Essaouira. De vluchten zullen 2x per week plaatsvinden en beginnen vanaf oktober.

                                                                                       Een woestijn agaam

Vanmiddag zijn we bij Nico en Dinie op de koffie gegaan. We hebben leuk zitten praten over onderwerpen variërend van Marokko, zij komen al 17 jaar hier, tot de energietransmissie.

Het is iets minder vol aan het worden op de camping, je kunt merken dat het seizoen vordert, zolangzamerhand vertrekken wat Franswen die hier hebben overwinterd op de camping.

Het was iets warmer dan gisteren, het werd vanmiddag 29º, Everdien zat in de schaduw en ik in de zon te lezen. Volgende week moet het wat minder warm worden.

Tata 16-03-2019, zaterdag

De wekelijkse souk is op zondag, op zaterdag is er al een kleinere souk. Heel sfeervol en er van alles te verkrijgen zoals gewoonlijk op een souk, wij kwamen voor groente en fruit. Er was ook een kleine afdeling waar schapen en geiten  werden verhandeld.

Seksualiteit is een onderwerp waar een taboe op ligt in Marokko hoewel er sinds enkele jaren wel seksuele voorlichting op scholen wordt gegeven. Dat is hard nodig, thuis zal hooguit iets over bloemetjes en bijtjes worden verteld. In 2014 heeft de gynaecologe Nadia Meziane, een voorvechtster van seksuele voorlichting , een onderzoek gedaan naar impotentie onder mannen. Zij interviewde daarvoor 202 vrouwen, daarvan gaf bijna de helft aan dat hun mannen met erectiestoornissen kampte, zo’n 13% zelfs net ernstige problemen. Nu ligt daaraan vaak een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag zoals diabetis, hoge bloeddruk, hartproblemen. Blijft ongeveer over dat ongeveer een kwart van de erectieproblemen een psychische oorzaak heeft. Nu is zo’n onderzoek onder 202 vrouwen natuurlijk niet representatief maar het geeft wel een tendens aan. In een patriarchale maatschappij zoals Marokko, waar vrouwen toch als lustobject worden gezien en mannen moeten presteren is seksuele voorlichting in brede zin hard nodig. In zo’n maatschappij, komen natuurlijk, net zoals overal ook homoseksuelen en transgenders voor, dat die het niet makkelijk hebben is een understatement.

TelQuel is al jaren een progressief blad in Marokko dat af en toe de grenzen van de persvrijheid opzoekt, haar nek durft uit te steken. In een land waar homoseksualiteit wettelijk verboden is , heeft zij onlangs uitvoerig aandacht besteed aan de positie van transgenders in Marokko.

Dit was begin februari toen het blad transgenders aan het woord liet om te vertellen over hun strijd tegen vooroordelen en geweld vanuit de samenleving tegen hen. Er iemand van 20, Dina, die zo dapper was om met haar gezicht op de omslag van TelQel te willen staan, dat was het nummer van 8 februari, ‘Mijn lichaam , mijn strijd’.

Dat heeft ze 11 maart zuur moeten bekopen in koffiebar Istanbul in Tanger. De manager van het etablissement weigerde haar te bedienen en daarna heeft ze haar beledigd en geslagen. Dat is nu precies waar de transgenders het over hadden in het artikel, je wordt beschimpt, vernederd of fysiek iets aangedaan. Niet vreemd in een land waar zoals gezegd homoseksualiteit verboden is, waar mannen dominant zijn en waar genoeg voorbeelden zijn van vijandigheid en fysiek geweld tegen homo’s en waar veel mensen op een verknipte manier met seksualiteit omgaan. We hebben niets kunnen vinden hoe de overheid zich verhoud tot tansgenders, is er iets van wetgeving?

Dat was er in de jaren 50 in ieder geval niet, de Franse arts George  Burou opende in 1956 een kliniek waar hij iedereen die een geslachtsverandering wilde ondergaan opereerde. Dat heeft hij 10-tallen jaren gedaan bij veelal Europese mannen, hij overleed in 1986.

Vanavond zijn we weer naar de souk geweest, was het vanmorgen al leuk, vanavond werd je helemaal ondergedompeld in een zee van kleuren. dat kwam vooral door de vrouwen die prachtig gekleed waren. Want in tegenstelling tot de meeste andere souks , waren hier vrouwen veruit in de meerderheid. En de blauwe rokken die je een aantal jaren geleden vrijwel helemaal alleen maar zag, heeft plaats gemaakt voor andere kleuren, beige lijkt trending op dit moment.  Wat hebben we genoten van al die prachtige mensen, wat is dit toch een heerlijk land. We hebben ons zelf maar getrakteerd op sandwiches met kalkoenfilet, groenten en frites . Na op nieuwe een prachtige dag was het om 20.00 uur nog 24º.

De volgende foto's zijn van vanavond op de souk, de zon schijnt nu 12 uur en gaat om 19.50 uur onder.