Daarna zijn we naar het dorp Aït BenHaddou gegaan, 30km van Ouarzazate. Hier ligt de wereldberoemde kasbah Aït Ben Haddou wat eigenlijk een ksar (versterkt dorp)met meerdere kasbah’s ( versterkt huis met 1 of 4 torens, eigenlijk een soort kasteel ) is. Er zijn hier dan ook de nodige toeristen die met touringcars ( o.a. Japanners, die zie je ook overal) en busjes uit hotels uit Ouarzazate of verder weg, 200km , uit Marrakech worden aangevoerd. In de ksar zijn meerdere films opgenomen, oa Lawrence of Arabia.

                                                 Aït Benhaddou camping Zaytoune N31.04726 W7.13453

We staan op een grote camping achter een klein restaurant nadat we eerst bij de buren, een groot hotel met een kleine camping hadden gestaan. We waren de 4e camper en het was vol, we kregen het wat benauwd en zijn naar de aangrenzende camping vertrokken waar we helemaal alleen staan, wat een verademing die ruimte. En we kijken vanuit de camper over een muur het dal van een rivier in en zien nog wat sneeuw in de Hoge Atlas, niet eens zo ver verwijderd.

We gaan morgen wel de ksar bezoeken, vanmiddag zijn we even het dorpje ingewandeld die uit een aantal hotels en restaurantjes bestaat. Er zijn natuurlijk de nodige toeristenwinkeltjes en we spraken met een handelaar die goed Nederlands sprak, opgestoken van de toeristen uit Nederland en België.

                                                                                 zwarte tapuit

Het was vanmiddag iets minder warm dan de afgelopen dagen, 23º en aan het eind van de middag stak er een stormachtige wind op, dan wil je wel naar binnen, we zitten hier tamelijk hoog, 1300m, de wind voelde op een gegeven moment fris aan.

Aït Benhaddou, 04-03-2017, zaterdag

De ksar Aït Benhaddou staat sinds 1987 op de werelderfgoed lijst van de Unesco. De bekendste film die hier is opgenomen is de Gladiator.

                                                              fraaie 'waaiwolken' door de stormachtige wind

Vanmorgen zijn we naar de ksar gegaan, ondanks de stormachtige wind die er staat. Er is sinds 7 jaar een brug over de rivier, in 2008 moesten we via stenen met zandzakken ertussen de rivier oversteken. dat was wel wat avontuurlijker, maar ja we worden ook een dagje , wat heet jaren, ouder dus dit is prima zo. Je kunt nog wel via de rivier oversteken, we zagen later een bus toeristen dat nog doen

De ksar dateert w.s. uit de 8e eeuw, het oudste gebouw staat boven op een heuvel ( die kunnen we vanuit de camper zien, welke idioten gaan daar boven op staan met windkracht 7 : wij dus ruim een uur later.)

Eerst wandel je via de brug door een aantal smalle straatjes waar veel toeristenwinkeltjes zijn gevestigd. Je kunt je niet voorstellen dat mensen nog een belegde boterham kunnen verdienen met de verkoop van ‘echte antiek’ spullen , prullaria, sieraden, kleden etc, zoveel winkeltjes zijn er. De verkopers prijzen wel hun waren aan , echter niet op een opdringerige manier.

Omdat de ksar tegen een heuvel is gebouwd kom je via trapjes steeds hoger zodat je de kasbah’s en huizen van boven af kunt bewonderen. Er wonen nog enkele gezinnen in de ksar, ooit woonden er 30 gezinnen.

We waren al vrij hoog, het ging goed met de knie van Everdien, “nu ga ik ook verder” zei ze, dus zijn we omhoog geklauterd naar de top van de heuvel waar de igherm, graanopslagplaats, staat. (hier wordt het een igherm genoemd , in de westelijke Atlas een agadir). Nu stelt die igherm niet veel voor, echter het uitzicht des te meer. In zuidelijke richting kijk je uit over een vlakte, naar het noorden kijk je op de besneeuwde toppen van de Hoge Atlas ( en onze camper).

                              vanaf de heuvel de besneeuwde Hoge Atlas en linksonder onze camper

Omdat je van de heuvel waaide zijn we weer naar beneden afgedaald en hebben voor 10Dh (€0,95 ) een kasbah bezichtigd. Dit was niet zo spectaculair, veel kamertjes , maar het is een hoog gebouw en helemaal boven bij de 4 torens, kun je je wel voor stellen dat het goed verdedigd kon worden.

                            De kasbah die we bezichtigd hebben en 2 van de torens. Rechts een muurschildering in één van de torens

Op de camping werd het wat drukker, er zijn 3 campers bij gekomen waaronder een frans gezin met 2 kinderen. En pal naast ons een Duitse camper die ook in Merzouga naast ons stonden. Ze vinden ons kennelijk aardig want ze kwamen vlak boven op ons staan met de deur naar onze deur, omdat we morgen toch weggaan laten we het maar zo.

Door de harde noordwesten wind was het met 18º een stuk frisser dan de afgelopen dagen, we krijgen een staartje mee van de depressie die regen brengt in Noord Marokko en Zuid Spanje.

                                                                  op de camping een witkruintapuit

Aan het begin van de avond was de wind wat afgenomen. Voor morgen wordt er weer een mooie dag voorspeld.

Everdien heeft een filmpje gemaakt van Aït Benhaddou vanaf de heuvel , sorry voor de muziek,je  kunt je eigen muziek niet kiezen bij You Tube, alternatief was stormgeluid

 We hadden eigenlijk muziek van Tamikrest ,Bombino of Ken Assouf er onder willen plaatsen, de Touareg blues die we dit jaar moet missen in M'hamid op het Festival des Nomades die op 17,18 en 19 maart wordt gehouden dit jaar.

Oued Maleh , 05-03-23017, zondag

De afname van de wind bleek maar tijdelijk gisterenavond . We konden nog net het journaal zien, toen moest de schotel plat, zo hard begon het te waaien , de camper stond te schudden tot middernacht. We hebben muziek geluisterd, die hebben we erg veel op de laptop staan, en dat pakte goed uit. Ik had al 8 dagen last van een oorworm, een vervelend middle of the road deuntje in mijn kop. Nu heb ik elke dag wel muziek in mijn hoofd, oh is dat de melodie voor de dag zegt Everdien dan, maar dat is dan een of ander popliedje. En zeker niet storend zoals dat nietszeggende melodietje waarvan ik de naam niet weet en ook niet wil weten. En hoera, vanmorgen werd ik wakker met een liedje van Tamikrest in mijn hoofd, weg oorworm.

Ook hier weer de besneeuwde Hoge Atlas in de verte,  het blijft een mooi gezicht.

We zijn hier naar toe gereden omdat je hier een paar kleine dorpjes in de omgeving hebt met vriendelijke mensen, leuk om te bezoeken.

Vanmorgen zijn we naar en door het dorp Tazantoute, vlakbij de camping, gewandeld. Er is daar een oude ingestorte ksar en vlakbij is ook het kerkhof.

Daar zagen we op het nieuwe gedeelte met recente graven waarvan elk graf voorzien was van een steen met opschrift, iets wat we nog nooit gezien hebben in Marokko.

 de begraafplaats: op de linkerfoto het nieuwe gedeelte met grafopschriften en op de rechterforto het oude gedeelte waar stenen rechtop staan om een graf aan te duiden.

Het weer heeft zich gelukkig helemaal hersteld, we hebben heerlijk zitten lezen in de zon, weinig wind, strakblauwe hemel, 24º.

Oued Maleh 06-03-2017, maandag

Everdien had gisteren al spierpijn van de beklimming van de trappen van Aït Ben Haddou maar toen hebben we nog wel een uur gewandeld. Vandaag had ze nog meer last ondanks dat ze met Voltaren crème was gaan smeren. Ze heeft spierpijn in haar rechterbovenbeen, haar ‘gezonde’ been omdat ze die als eerste op de traptrede naar boven zet.

Daarom ben ik alleen gaan wandelen naar een dorpje hier in de omgeving. Er is daar geen winkeltje en de mensen gaan lopend of op een ezeltje boodschappen doen op het kruispunt hier niet ver van de camping waar wij ook zijn geweest omdat je daar een paar winkeltjes hebt.

                                                                                     de piséblokken van leem en stro

op de heuvel een igherm, links met de lichtere kleur huizen van gasbetonblokken met pisé, de donkere huizen zijn van piséblokken

Het is zo’n dorp waar het alledaagse leven rustig verloopt, al eeuwen hetzelfde denk je dan totdat je schotels op de huizen ziet staan. Een gedeelte van het dorp bestaat uit een grotendeels ingestorte ksar. Maar je ziet dat, naast de traditionele huizenbouw van blokken pisé (leem met stro of mest), er nu als basis gasbetonblokken worden gebruikt. Deze worden dan wel weer dik geplamuurd met pisé, ze zijn wel weersbestendig.

De wandeling terug ging tussen de akkertjes door die met hun irrigatiekanalen tussen palm-, olijf- of fruitbomen liggen. Niet veel vogels gezien maar wel veel vlinders, oa de luzernevlinder.

Taliouine 07-03-2017, dinsdag

Omdat het verstandig lijkt dat Everdien nog niet teveel wandelt vandaag, hoewel het al wel beter gaat, zijn we vanmorgen gaan rijden. De kilometers moeten toch gemaakt en we zijn op weg naar Tafraout, waar we ruim een week willen blijven , voor een tussenstop in Taliouine beland.

                                                                          afdaling van de pas voor Tazenakht

Het was ongeveer 150km rijden, het eerste stuk naar Tazenakht was de weg redelijk, het landschap wat bergachtig met een pas van 1700m hoogte. Na Tazenakht was de weg slecht met fikse gaten waardoor je, door de concentratie op het wegdek, niet veel van het landschap kon zien dat toch tamelijk saai was. Je rijdt over een hoogvlakte, ongeveer 1700m, en meer naar Taliouine toe verschijnen de eerste groene sprietjes en daarmee ook de kuddes schapen en geiten.

Dan , zo’n 25 km voor Taliouine, krijg je een prachtig landschap met bergen in verschillende kleuren, sommige geplooid. Je daalt af naar de vlakte waarin Taliouine ligt en je komt door de eerste saffraan dorpjes. Taliouine en omgeving staan bekend om de teelt van een bepaald soort krokussen waarvan de meeldraden de saffraan zijn. De stad Taliouine is het centrum van de saffraanteelt en 3 jaar geleden hebben we hier een coöperatie bezocht waar ook voorlichting over de saffraan wordt gegeven.

                           Taliouine, camping achter hotel Siroua N30.53163 W7.92471

We staan op dezelfde vervallen ‘camping ‘ als 3 jaar geleden achter een hotel/restaurant wat ook niet veel soeps meer is. De laatste gast is volgens het register hier een maand geleden geweest en het restaurant serveert alleen maar tajine. We werden werden allerhartelijkst ontvangen door een vrouw, de ober die op Groucho Marx lijkt is vertrokken.

Toch staan we hier graag, het ligt midden in het centrum, er bloeien bloemen, sommigen zouden het onkruid noemen, er staan bomen w.o. mimosa die hier nog niet bloeit, er is water je kunt de cassette legen en je kunt er de was doen, 50Dh betaal je. Er is natuurlijk ook een nadeel, we staan 50m van de moskee. Nu heb je overdag geen last van de gebed oproep maar we denken dat we vannacht om een uur of 5 van de schrik rechtop in bed zullen zitten.

Vanmiddag zijn we gaan eten in de stad niet ver van de camping, een stuk kip van de gril, frites en salade voor 45Dh. Dat scheelt weer koken want het was warm vandaag met 27º en dan zitten we ook nog op 1050m hoogte.

Tafraout 08-03-2017, woensdag

We zijn vandaag van Taliouine naar Tafraout gereden, 200 km in bijna 4,5 uur.

Vooropgesteld, het is een landschappelijk bijzonder fraaie route. Van Taliouine rijd je eerst langs een rivierbedding met veel bloeiende bloemen, hoofdzakelijk gele zoals koolzaad en velden met geel bloeiende wilde venkel. Ook wit en roze bloeiende fruitbomen aan weerskanten van de weg. 

Daarna ga je tot Igherm de bergen in met fraaie vormen en mooi geplooid. Daar groeit dan weer niets, kaal gesteente wat ook mooi kan zijn. Dit alles afgewisseld door een paar fraaie dorpen.

Van Igherm naar Tafraout een afwisselend bergachtig landschap met als hoogtepunt het zicht op het Ammelndal bij Tafraout.

                                                                       afdaling naar het Ammelndal bij Tafraout

So far so good zou je zeggen maar integendeel we moeten de toestand van de weg nog vermelden: om te huilen! We werden al wat gemasseerd de 1ste 10km na Taliouine toen we vanwege wegwerkzaamheden 3x piste moesten rijden. De ellende begon pas goed zo’n 50km voor Igherm toen de schade aan de weg door onweersbuien groteske vormen aan had genomen. Op zeker 20 plaatsen had het water het asfalt weggeslagen en moest je stapvoets rijden. Erger was het op de 7 plaatsen waar de rivier bruggen had weggeslagen en we door de rivierbedding moesten rijden om de andere kant te bereiken.

                                             de brug is weggeslagen , rijden door de (droge) rivierbedding

Toen een stukje afdaling naar Igherm wat goed te doen was en toen waren we op de helft . We vroegen aan agenten of de weg opnieuw geasfalteerd was naar Tafraout , ja hij was goed te rijden. ( we hadden 4 jaar geleden een andere ervaring en wisten een langere route die goed was) Nou , Marokkanen stellen mensen niet graag teleur, de weg was natuurlijk naadje.

Het eerste deel was slalommend rijden om de vele gaten te vermijden, zeker de helft van de weg was ronduit bedroevend. En plotseling 25km on-Marokkaans g(l)oed nieuw asfalt, met reflectoren langs de weg. Maar het laatste deel was weer een stuk minder.

Genoeg geklaagd, we staan nu in het wondermooie keteldal bij Tafraout, één van de mooiste plekken in Marokko om te staan vinden wij. We komen hier ieder jaar weer, we blijven hier een dag of 10 denken we. Je staat hier vrij, het is ’s nachts bewaakt en daar betaal je dan 10Dh voor. Er zijn hier veel bekenden , zeker 20 en we hebben vanmiddag al een aantal ontmoet. We zijn blijven hangen bij Karel en Marie José toen die vroegen wat we wilden drinken : water, dan krijg je er wel Pernod in. Hannie en Cor kwamen er ook bij en later op de terugweg naar de camper hebben we nog enigszins aangeschoten afscheid genomen van Henk en Suus die morgen vertrekken.

                                                                Tafraout, vrij staan , N29.72167 W8.98451

Het was een veelbelovende binnenkomer in Tafraout des temeer omdat het ook nog 28º was.

Tafraout 09-03-2017, donderdag

Vrij staan in Tafraout wil zeggen dat de bakker met een kinderfluitje zijn komst aankondigt zou tussen 8 en 8.30 uur onder het roepen van boulangerie, patisserie , brot, brot!

Dan komen de eerste camperaars uit een van de ruim 100 campers die hier momenteel staan waaronder dit jaar opvallend veel Italianen. Ondanks dat het druk is hebben we genoeg ruimte om ons heen omdat we aan de rand van het terrein staan met vrij uitzicht.

Op het grote terrein hier staan op meerdere plaatsen vuilnistonnen die iedere dag door een vuilniswagen worden geleegd, andere jaren was er een centraal punt waar je je vuilnis in tonnen kon storten.

Gisteren hebben we nog Dinie en Nico ontmoet die onze buren waren in Taroudant. Die zijn i.v.m. crematie heen en weer gevlogen naar Nederland, dat zijn vervelende dingen die kunnen gebeuren.

Vanmorgen zijn we de stad ingewandeld, de stad wordt steeds verder opgeknapt. Er is nieuw asfalt, er zijn nieuwe trottoirs, overal wordt er een likje verf gegeven. Er wordt gefluisterd dat de koning op bezoek komt tijdens het amandelbloesemfestival dat nu begonnen is. Maar dat gerucht hebben we een aantal jaren geleden ook gehoord toen het dorp werd opgeknapt.

We hebben met Mia en Jan, Ria en Johan koffie gedronken, we kennen hen ook al de nodige jaren vanuit Marokko. De koffie die we drinken heet nos nos, ‘Marokkaanse cappuccino’.

We gaan morgen wel even kijken bij het festival, vandaag is het programma nog niet zo interessant.

Aan het begin van de avond hebben we wat foto's gemaakt van de ondergaande zon die de bergen zo mooi kleurt. Dat is een van de dingen die het voor ons zo aantrekkelijk maakt hier in Tafraout, de prachtige omgeving.

We zagen toen ook Wim en Wobby die we kennen van andere jaren uit Marokko. Die stonden te praten met Ger en Annie die vlakbij ons staan en ook uit de Achterhoek komen en waar we kennis mee hebben gemaakt.

Tafraout 10-03-2017, vrijdag

Er komen hier de gebruikelijke handelaren aan de deur zoals ieder jaar het geval is o.a. met argonolie, kleden, isolatiemateriaal voor de ramen, pinda’s en ruitenwissers en vanmorgen kwam er iemand met geitenkaasjes aan de camperdeur. Tot voor een aantal jaren geleden kon je in Marokko geen geitenkaas kopen, 2 jaar geleden hebben we voor het eerst geitenkaas gekocht, zachte verse geitenkaas. Dezelfde soort kaas hebben we vorige week in Skoura gekocht. We hebben liever wat oudere, harde geitenkaas en vanmorgen had de man verse geitenkaas, een soort boursin en een hardere soort met kruidenomhulsel. De laatste 2 soorten hebben we gekocht en de smaak is prima.

Ook hebben we in de stad filet pur, biefstuk van de haas, gekocht spotgoedkoop, €15,- per kilo. We hadden dat gisteren besteld, we moesten wel de hele haas kopen, het gewicht hing van de koe af. Dus werd de haas eruit gesneden vanmorgen en bleek hij 1882 gr. te wegen. Dat is dus een hele diepvries vol.

En we hebben babouches gekocht. Tafraout staat bekend om de fabricage, handmatig, van babouches, Marokkaanse sloffen. Er zijn veel kleine winkels/werkplaatsen waar de babouches verkocht worden. Voor 90Dh heb ik weer een paar babouches, goede kwaliteit.

We hebben een tijdje met Ger en Annie gepraat die vlakbij ons staan, Ger heeft 22 jaar geleden de camper gebouwd waar ze nu nog in rijden. Dat is heel vakkundig gebeurd, het ziet er goed uit.

Vanmiddag toen ik aan het boulen was (pétangue) werd Everdien geknipt door de thuiskapper. Dat is naar tevredenheid gebeurd voor 80 Dh en dat bij 29º in de open lucht.

Charles en Judith hebben familie in Agadir naar het vliegveld gebracht en hebben tevens voor een aantal mensen, waaronder wij, wijn meegebracht. We hebben bij hun een aperitiefje gedronken, Wim en Nel, die ook al langere tijd in Marokko komen waren er ook, leuk.

Een effectieve dag: we hebben eten en drinken, Everdien is geknipt en ik heb nieuwe babouches.

Vanavond zijn we even wezen kijken bij het amandelfeest. Wat opvalt , omdat het eigenlijk heel gewoon is tegenwoordig, is dat hier ook veel jongeren (in een groepje) selfies maken. Er trad een muziek/dansgroep op die we andere jaren ook hadden gezien, traditionele muziek en dans waarbij de vrouwen eerst onder een grote doek hun hoofden verbergen. Het was druk, er heerste een goede sfeer

Tafraout 11-03-2017,zaterdag

We zijn vanmorgen naar het dorp Tazka gewandeld. We hebben nu de 3 campings hier gezien, 1 staat overvol, daar staan ze aan de overkant in een park, 1 is vol en op degene het verst van het stadje verwijderd is zijn nog een paar plaatsen.

We gaan elk jaar wel een keer naar het berberdorpje Tazka wandelen, de huizen zijn voor een deel in de rotsen gebouwd, een wel erg pittoresk dorpje.

. Je kon eerst daar ook vrij staan in het palmenbos maar daar zijn nu akkertjes omgeploegd en ingezaaid. We komen daar al een paar jaar een oude vrouw met ander-en-een-halve tand tegen, die gaat op de foto en krijgt een dirham.

Je kunt rond lopen richting Tafraout waar je altijd een aantal grote huizen tegen komt, er wordt nog steeds bijgebouwd. In Tafraout en omgeving woont n.l. de Ammeln stam die erg ondernemend is en handel drijft niet alleen in Marokko, maar ook in Europa, vandaar die mooie huizen die toch op een zekere welstand duiden.

We kwamen een moeder en dochter tegen, de oudere vrouw was mooi gekleed en toen we haar daar mee complimenteerden wilde ze wel op de foto, ze ging er echt voor poseren, dat maak je niet vaak mee in Marokko.

We zijn over het feestterrein gewandeld, zoals gebruikelijk staan er allemaal kraampjes en standjes van hoofdzakelijk vrouwen coöperaties met argan producten, olijfolie, cosmetica, olijfolie, dadels etc., Maar evenals vorig jaar stond er ook een standje met geitenkaas nu hadden we gisteren al lekkere kaasjes gekocht maar deze zijn weer toch weer anders, hard en pittig.

Op een gegeven moment dromden mensen tezamen en het bleek dat de minister van cultuur was gearriveerd. Hij werd omringd door bewakers en fotografen, het leek het bezoek van Wilders aan Spijkenisse wel.

Ter verhoging van de feestvreugde speelde er een drumband en vanavond spelen er een paar groepen.

Aan het begin van de avond hebben we bij ons een aperitiefje gedronken met Johan en Ria, Jan en Mia , Ger en Annie kwamen er ook bij. Leuk met elkaar zitten borrelen, het was na zonsondergang nog zacht weer nadat het boven de 30º was geweest vandaag.

                                                         zingende diadeemroodstaart 

En vandaag was het voor het eerst boven de 30º. Omdat de lucht hier niet vochtig is voelt dat niet benauwd aan, temeer omdat er vanmiddag een windje was.

Vanavond zijn we weer naar de stad geweest naar het amandelfeest. Er was eerst een traditionele groep maar die klonk vrij eentonig, de kracht zal wel in de tekst hebben gelegen.

We zijn een eindje rond aan wandelen en er werden allerlei spelletjes gedaan. Bekende zoals me een luchtbuks schieten, maar ook ons bekende waarom het wel telkens om geld draaide.

Daarna hebben we nog een tijdje naar een andere groep gekeken die wat eigentijdser klonk maar op een gegeven moment vonden we het we voldoende.

Het was nog een lekkere avond nadat het vandaag maar liefst 30º was, het is deze week wat te warm voor het seizoen.

Tafraout 12-03-2017, zondag

Omdat er in januari in grote delen van Marokko wat meer regen is gevallen dan gebruikelijk, in sommige winters regent het hier niet of nauwelijks, zie je overal bloemen. Ook hier op de camperplaats, die we gewoonlijk helemaal kaal kennen zie je nu overal groepjes bloemen staan.

Een vast onderdeel van het amandelfestival is het kleiduif schieten. Dat vindt plaats dicht bij de camperplaats, de schoten echoën door de bergen. We zijn even wezen kijken, te lang verveeld. De jongste deelnemer was tot nu toe de beste schutter.

Daarna zijn we een stukje gaan wandelen, niet te ver want er was geen wind daardoor voelde het bloedheet aan. Pas toen we om 12 uur weer bij de camper kwamen stak er een briesje op.

We zijn vanmiddag met z'n elven uit eten geweest in hotel Kasbah . Dat was niet alleen gezellig maar ook lekker, iedereen was er tevreden over. We hadden een 3 gangen menu met koffie na voor 90 Dh pp.