Marokko 2010

Langres 11-01 maandag

Een dag later dan de bedoeling was, het sneeuwde behoorlijk in Frankrijk, zijn we vanmorgen vertrokken. Het was rustig op de weg en op een paar sneeuwbuien in Noord Frankrijk na, geen bijzonderheden. De weg was goed berijdbaar.

In Langres hebben we op het plein midden in de stad overnacht. Naast ons kwam een Duitse camper staan.  Die waren onderweg naar, jawel, Marokko. Er lag een behoorlijke vracht sneeuw op het plein en het zou meer dan 10 graden gaan vriezen.

camper klaar voor vertrek bij huis

El Jadida 14-01 donderdag

Dinsdag kwamen we om half 4 in Sète aan. Het bleek dat er om 19.00 uur ’s avonds een boot naar Tanger ging van de fa. Comarit. Omdat er een computerstoring was, wist men niet of er nog plaats was.  Hoewel we dachten eerst donderdag de boot te nemen was dit toch ook wel aantrekkelijker dan nog  2 nachten in de Franse kou te moeten blijven. Uiteindelijk konden we mee, echter er was alleen nog maar een cabine zonder sanitair beschikbaar, slechts een schamele wastafel die ’s nachts uitstekend dienst deed  als nachtspiegel. We sliepen op een stapelbed in een ruimte die kleiner was dan ons fietsenschuurtje. Het eten aan boord was daarentegen prima, dat maakte een hoop goed. We hebben een retour geboekt voor € 1098,- (vorig jaar 2x een enkel , € 100,- duurder). 12 April is de terugreis.

De overtocht duurde geen 40 uur, weinig deining, alleen de 1^e nacht  slechts een paar uur wat stampen op de golven. We waren vlot door de douane, om  11 uur reden we Tanger in, dus 10 uur Marokkaanse tijd. Het was gematigd weer, net droog geworden. Dat vonden we aan de ene kant wel jammer, een fikse regenbui was wel welkom want de camper is grijs/zwart van de pekel, aan de andere kant wakkerde het wel de lust aan om zuidwaarts te rijden.

Omdat de N 1 modderig  en nat was door de vele regen zijn we via de autoroute gereden. Er lag veel water op de landbouwgronden, de afgelopen weken heeft het  behoorlijk geregend. Net als vorig jaar ligt er nu ook een hogedrukgebied boven Noord Europa, met als gevolg dat de depressies naar het Middellandse zeegebied koersen , een paar maal zelfs overstromingen in Spanje en Portugal en sneeuw in Sevilla .

camping El Jadida

We staan nu in El Jadida. De camping is behoorlijk vol, het is een raadsel  wat mensen hier te zoeken hebben. Het sanitair is nog even smerig als vorig jaar en het jaar daarvoor. Maar ja, de boulevard is hier mooi, verder heb je nog de Portugese wijk en de Cysterne , een bedrijvige haven, maar dat hebben we al gezien. Dat we hier toch weer voor de 3^e keer zijn, berust op louter toeval. Er is verder geen camping in de buurt en we hadden genoeg gereden. Maar er staan hier mensen duidelijk lang te verblijven. Voor Marokkaanse begrippen een redelijk prijs, per nacht met electra 68 Dh (€ 6,10).

Wel weer meteen gewend, nou ja eerlijk gezegd wen je er nooit aan, aan het Marokkaanse verkeersgedrag. Zoals in Tanger, allerlei soorten verkeer, rechts en links inhalen, parkeren op de weg, kuierend oversteken, fietsen en wandelen langs de snelweg, half op de weg staan praten, mensen zien geen gevaar.

En er overkomen ons natuurlijk altijd weer dingen om de pret wat te bederven en/ of onze stressbestendigheid te testen.  Zoals ook wat lichte pech met de camper, achteraf zo omschreven, want je schrikt toch wel als de camper, dinsdag, ter hoogte van Tournus, bij het gas geven een soort fluitend tot sissend geluid begon te maken. Dat leek toch verdacht veel op wat we 2 jaar geleden ook hadden meegemaakt op weg naar Marokko, toen de wegenwacht erbij, bleek een losse turboslang. Dus de motorkap omhoog, zag er goed uit. Dan maar garage, ja hoor slang zat bijna los, vastgedraaid  en voor  €8,- konden we verder rijden.                                                                                                                                          

Vanavond de tv aan, heeft Balkenende het rapport Davids overleeft, geen ontvangst, de antenne blijft maar zoeken.  Dat probleem  moet nog opgelost worden.                                                                                  

 En dan ook nog last van de keel. Vorige week dinsdag bij de K en O arts, klachten over heesheid, rauwe keel. Glasachtige poliep op de stemband ontdekt, U gaat  met vakantie, heb donderdag nog een gaatje op de o.k., 2 dagen niet praten en u kunt rustig weg. Over 3 weken kunt u bellen voor de uitslag. Nu een week later, de klachten zijn  alleen maar toegenomen……

Maar er vloog  net een ooievaar over, net als onderweg bloeien ook hier mooie bloemen op de camping en morgen zal het zonnig zijn…….

Ounagha 10-01 zaterdag

Vanochtend  vertrokken uit El Jadida. Via een eerst wat saai landschap, althans het erste stuk was vlak, reden we door groene velden naar het zuiden. We hadden niet de veel mooiere kustweg genomen, die hadden we al 2 x gereden vorige jaren. In de provincie El Jadida was het asfalt slecht. Toen we in de provincie Safi kwamen , was de weg heel goed onderhouden.

De steden en dorpen die we doorkwamen, waren erg modderig. Er is dan ook erg veel regen gevallen de afgelopen tijd. In de kranten heb je daar veel berichtgeving over. Zo zijn er nog overal wegen afgesloten die overstroomd zijn, vooral in het noorden. Maar ook de provincie Taroudant, ter hoogte van Agadir is flink getroffen. Hier zijn nogal wat mensen dakloos geworden omdat hun pisé huizen zijn ingestort.  De meer prettige keerzijde van de medaille is dat niet alleen alles weelderig groeit en bloeit, maar dat ook de stuwmeren zo vol zijn dat de noordelijke helft van Marokko de landbouwgronden geïrrigeerd kunnen worden.

camping Ounagha

Was de camping in El Jadida zo vol, op deze camping ruim 200 km zuidelijker gelegen in de buurt van Essaouira  staan weinig campers. Onbegrijpelijk, het is een prachtig aangelegde camping met allerlei soorten aangeplante (citrus)bomen, evenals diverse soorten bloeiende struiken. En het sanitair is erg proper.  We staan zelf bij een olijvenboom, kunnen schaduw of zon kiezen en dat bij zonnig weer en de niet onaangename temperatuur van 24 gr. We staan op deze camping omdat deze vlakbij Had Drâ is, waar morgen een hele grote markt wordt gehouden.

Wat opvalt is dat je hier op het meer zuidelijker gelegen platteland veel minder politie ziet dan in het meer verstedelijkte noorden. Daar zie je zoveel politie het verkeer controleren, bespieden, dat het een raadsel is dat er nog zoveel werkloosheid heerst in Marokko.  Het favoriete speelgoed is de lasergun.                                                                                                                                         Gisteren de Libération gekocht, een linkse krant. Van daag naast het kritische weekblad TelQuel, de regeringsgezinde krant Le Matin gekocht. Hierin stond het aantal verkeersslachtoffers vermeld die tussen 4 en 10 januari gevallen zijn: 17 doden en 1117 gewonden. Tevens zijn er wegens verkeersovertredingen 8712 bekeuringen uitgeschreven.                                                                           Marokkanen  zijn over het algemeen slechte chauffeurs met weinig inzicht , dat voornamelijk ingegeven wordt door de talrijke politie in het noorden vooral.  Hierdoor wordt er op het platteland  vaak harder gereden dan de toegestane 100km. Buiten de bebouwde kom, wordt er ingehaald vlak voor een bocht, dat terwijl er ook veel langzaan verkeer is zoals (muil)ezelkarren, tractors, fietsen, brommers en schuin overstekende zich niet haastende voetgangers.

We kwamen door een dorp waar markt was. De weg liep over de markt, eigenlijk omgekeerd. Het leek wel of je met de camper dwars over de Albert Cuypmarkt  moest rijden. Stapvoets dwars door de mensenmassa met links en rechts overstekende  ezelskarren, handwagens en brommers.  Af en toe plotseling een bus of een vrachtauto vlak voor je neus, dat was dan een tegenligger.                Maar het landschap werd op het laatst wel weer mooi , heuvelachtig, riviertje in het dal en boerenzwaluwen die vrolijk in de lucht scheerden.  

Ounagha 17-01 zondag

Vanochtend naar de grootste weekmarkt in zuidelijk Marokko geweest. Heen met de grand taxi, oude Mercedes, met 6 passagiers voor  20 Dh (€ 1,80) . We dachten dat we nogal aardig hadden afgedongen. Echter op de terugweg moesten we maar een schamele  6 Dh betalen!

Had Drâ

De markt zelf is zó Marokkaans. Vrijwel alleen maar mannen, een groot gehalte aan oude verweerde types met mooie koppen , traditioneel  gekleed , veelal bournous en dikke wollen sokken in plastic sandalen.                                                                      Eerst naar het gedeelte waar de beestenmarkt was gegaan, tamelijk veel kamelen, schapen, koeien, ezels. En veel dieren wisselden van eigenaar en werden vervolgens hoog op kleine vrachtauto’s , bestelauto’s of, wat kennelijk populair is, in de laadbak van pick ups gestouwd waar op een gegeven moment de koeienstront  langs de buitenkant druipt.                                                                      De markt is erg uitgestrekt en je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt er verkocht. Je hebt er aparte gedeeelten voor bv groenten en fruit, matten, manden, ijzer ,hout, vlees, gereedschap etc.   En talloze oude beroepen waar je heel wat braderieën in Nederland mee zou kunnen op vrolijken. Smeden (met de smidse op een vierkante meter), biezen mandenvlechters, oude autobandbewerkers ( ze maken er oa. diverse soorten manden van),  20 barbiers  op een rijtje die in lappententen hun nering drijven, 80 openluchtslagers, houtbewerkers die houten stelen voor kifpijpjes bewerken, schoenlappers, wonderdokters en kruidendokters,  een verhalenvertelster ed.

En een gekrioel en een geroezemoes, daar bovenuit schalden dan ook nog luidsprekers om waren aan te prijzen .  Na 1 ½ uur hielden we het wel voor gezien nadat we eerst voor  1 ½ kilo sinaasappels  3 Dh. En voor 1 kilo mandarijnen 2 Dh  hadden betaald. Het was op sommige stukken zo modderig dat menig een hier een plastic schoen verloor, die als vreemde vruchten op een taart in de modder prijkten.  En we kregen het benauwd, niet door de mensenmassa, maar door de brandende zon, het bleek vandaag maar liefst ruim 28 gr. te zijn.

 Had Drâ

Je ziet  het natuurlijk om je heen , de tegenstelling tussen het leven op het platteland en die  in de stad. Als je het blad TelQuel  leest zie je ook hier weergegeven hoe de Marokkaanse samenleving eigenlijk tot op het bot verdeeld is. De botsing tussen de meer fundamentalisten  en de ‘moderniteit komt onder meer op de volgende manier tot uiting:                                                            Sjeik Ahmed Raïssouni , ideoloog van de islamitische partij PJD heeft een Fatwa uitgevaardigd niet alleen op het drinken van alcohol, maar ook op het boodschappen doen in winkels die alcohol verkopen (bv de grote supermarkten Marjane) .                                    Ook staat er in TelQuel een interview met  een jong kaderlid van de PJD, Mustapha Khalfi die aan de ene kant een religieuze opleving ziet in Marokko: er is meer moskeebezoek, de aanvragen om op Hadj te mogen gaan zijn gestegen van 117.00 in 2007 tot 173.000 in 2008, het aantal moskeeënis de afgelopen 10 jaar gestegen van 30.000 tot ongeveer 47.000.                                                          Aan de andere kant ziet hij juist een aantasting van de religieuze waarden door achereenvolgens:de sterk toegenomen alcoholconsumptie, het druggebruik (70.000 hectare cannabisverbouw), sexuele relaties buiten het huwelijk , de stijging van de criminaliteit, het lenen bij banken ( meer dan 30 miljard Dh.  krediet) en hij beklaagt zich over het feit dat er op een festival 1000 homo’s bijeenkwamen.  Nee, dit is niet de SGP, maar de PJD.

De ‘moderniteit’ zie je duidelijk in de verschillende bewegingen die er zijn op het gebied van de mensenrechten, vrouwenrechten, democratisering  en het bestaan van een blad als TelQuel dat voortdurend grenzen opzoekt.                                                                                                                                                                                                        40 Jaar geleden waren we voor het eerst in Marokko. Het was een politiestaat, koning Hassan II regeerde met ijzeren hand.  Iets wat toen verder weg leek dan dat het ooit zou kunnen bestaan , nl een zekere  journalistieke vrijheid vind je  deze week  op de voorpagina van TelQuel:  ‘ In het koninkrijk der absurditeit’  - de Marokkaanse samenleving is een jungle geworden overgeleverd aan het recht van de sterkste, dat wil zeggen de rijkste etc……   Heel  fascinerend om de ontwikkelingen te zien in een samenleving waarin je je soms nog in de middeleeuwen , een  deels geëlectroniseerde weliswaar , want in ieder gehucht vind je wel een internetcafé.

Ounagha 19-01 maandag

Behalve een prachtige camping, met voor ons een paars bloeiende heg met daarin talrijke bijen en talrijke vlinders, heeft  Ounagha weinig te bieden.  Het dorp ligt op een kruispunt van wegen richting Agadir, Casablanca en Marrakech en heeft en wat rommelige, armoedige uitstraling.   Wat hier opvalt is dat hier nogal wat schizofrenen rondlopen, die bv merkwaardige gebaren maken of scheldend rondlopen. Nu zie je dat overal wel  in Marokko, de geestelijke gezondheidszorg staat nog niet op zo’n hoog peil, hier zie je er opvallend veel.  

Ounagha

Ook zie je hier veel 2 wielige karretjes die getrokken worden door muilezels en die allerhande goederen vervoeren.

Je ziet nog  steeds veel  ezels in  Marokko die dienst doen als lastdier of als vervoermiddel . Op de markt in Had Drâ zagen we tot onze verbazing, hoe er voor de daadwerkelijk aankoop van een ezel, de toekomstige eigenaar, eerst een proefritje maakte. Hij ging daarbij helemaal op het uiterste eind van de rug op de kont van de ezel zitten,  aan beide zijden een been wat naar voren gestrekt en om de ezel aan te sporen tot een drafje  kreeg hij er met een twijg flink van langs.  Vervolgens werden er zo enkele rondjes gelopen wat een koddige indruk maakte,  als je het slaan even vergat.

Over vervoermiddelen gesproken.  De eerste keren dat we in Marokko waren viel ons op dat er in geen middenklasse bestond, wel veel arme mensen en een kleine rijke heersende klasse. De laatste decennia is er wel een middenklasse ontstaan. Voor een deel etaleert die hun status  door het kopen, met veel  ‘hulp’ van de bank, van auto’s, het liefst grote vervuilende “quat’quat”, 4 wheeldrives, SUV’s . Het summum is dan een zwarte, met getinte ramen. Ook heb je natuurlijk mensen die het wat kalmer aandoen, je ziet opvallend veel  Dacia Logans rijden.  Eigenlijk is dat gedrag, het pronken met je statusverhogende middelen , iets wat je natuurlijk in veel landen ziet. Maar het lijkt of het hier extremer is wat voor en deel ook zal komen door de context misschien, een land dat nog veel armoede kent, met veel eerder beschreven vervoermiddelen of heel vaak alleen de ‘benenwagen’.  Er wordt hier nog heel wat afgelopen.

Essaouira 19-01-dinsdag

Vandaag maar 23 km. Gereden naar Essaouira. Een sta d waar we wel wat mee hebben. Helaas kun je niet meer langs de boulevard staan, we staan nu op een parking bij de haven (40DH).  Nadeel: het is wat rumoeriger, tussen de zee en waar wij overnachten loopt de weg naar de haven. Voordeel: je wandelt zo het leuke stadje in, dat is ook wat waard. En het ligt aan de ingang van de boeiende haven, je hebt uitzicht over de oceaan en je ziet de vissersbootjes de haven in varen . De afgelopen jaren zijn we hier ook geweest, de gemoedelijke sfeer die hier heerst kan ons wel bekoren. Brede straten, leuke pleinen, dito winkeltjes en een medena die op de Unesco werelderfgoedlijst  staat.

bij de haven van Essaouira

Nog maar zo kort hier en dan toch al 2 miskopen gedaan. Everdien kocht een mooie wikkelbroek, kon afdingen tot 110 DH. stond prachtig, maar het bleek nogal bewerkelijk te zijn toen ze naar de wc moest. Soit.  

haven Essaouira                                                                                                                                                                                Ik kreeg het lumineuze idee om een reparateur voor de satellietschotel te gaan opsporen. Een alleraardigste jongeman maar kwam niet veel verder dan de conclusie dat de LNB kapot moest zijn. Had ik toen maar mijn mond gehouden, maar in een vlaag van verstandsverbijstering heb ik een losse schotel  (90 cm) + LNB, statief 10 m. kabel en een sat. finder gekocht. Werd keurig om 16.00 uur afgeleverd en geïnstalleerd, voor de prijs van 1000DH…… Kunnen we af en toe tv kijken ,echter: Ik kan nauwelijks met zo’n schotel omgaan, daarom ook een volautomaat gekocht.  Vaak na een kwartier nog geen beeld, gevolg ruzie en geen tv kijken kijken             Waar moet hij staan als we gaan reizen, op het bed. Maar waar moet hij ’s nachts staan, op tafel of buiten laten staan.  Wel kan op gappen, maar dan is er wel een probleem opgelost. Dus maar buiten. Maar het leuke is wel weer dat we voor 50DH een cd hebben gekocht van Ali Farka Touré en Toumani  Diabaté: in the heart of the moon. Heerlijke Afrikaanse gitaarmuziek, daar krijgen we weer een fijn gevoel van. En met de keel gaat het ook steeds beter.      

 Essaouira

Souk  Arba Idaogard 22-01 donderdag

Gisteren naar het Ensemble Artisinal geweest. Hier vervaardigen ambachtslieden producten van thuyahout , zilver en leer en worden er lampenkappen gemaakt.  Tevens  worden er producten verkocht tegen vastgestelde prijzen, zodat je niet hoeft af te dingen  en je weet wat de prijzen in de souks ongeveer moeten zijn. Je hebt in meer steden dergelijke centra, soms met een iets andere benaming. We hebben een kijkje genomen bij een maître houtbewerker. Van de wortels van thuyahout worden allerlei fraaie, nou ja je moet er wel van houden maar knap gedaan is het wel, producten gemaakt. Versieringen worden aangebracht met stukjes zilverdraad en paarlemoer.      Nog een ring gekocht daar en Everdien een in de stad. We komen zeker  vaker in Essaouira, we zijn er nog lang niet uitgekeken.

We wilden naar Sidi Kaouki, hier valk bij, maar omdat het gisteren zo waaide hebben we daar maar vanaf gezien. 2 jaar geleden hebben we daar wat minder goede ervaringen mee gehad,alles, incluis wijzelf onder het fijne zwarte stofzand. Daarom, zijn we naar camping la Calme gereden, zo’n 15 km van Essaouira het binnenland in. Zo’n 3 km van het dorpje Souk Arba Idaogard. De camping ligt mooi in de natuur, zonder dat de omgeving echt spectaculair te noemen valt. Maar het is hier heerlijk rustig, mooie bloemende bloemen, zingende vogels en de roodborsttapuit is ook al weer gesignaleerd. De camping is niet zo druk, wel veel Nederlanders, wat we eerst wel merkwaardig vonden totdat we het bord boven de receptie zagen “Kampeerreizen ANWB’ dat zal wel een hoop verklaren. We hoorden dat met het oomhoog gaan van de overnachtingprijzen, de kwaliteit van het sanitair omlaag was gegaan, evenals de temperatuur trouwens, van de hoge temperatuur van 28 gr. op  afgelopen zondag tot de aangename temperatuur van 22 gr. vandaag, daarbij blijft het zonnig.

Geiten in de Arganbomen

Tussen Essaouira en Agadir groeien de unieke Arganbomen, waarvan  in  veelal vrouwencoöperaties van de pitten van de vrucht arganolie en cosmeticaproducten wordt gemaakt. We staan nu midden tussen deze bomen en we kunnen genieten van de natuur en de rust.  Maar evenzo kunnen we genieten van de stad of het dorp, het Marokkaanse leven vinden we zo kleurrijk.  Het praten en dollen met de mensen, ze maken graag een grapje en  houden er van om te lachen.  “Holland?Allemachtig prachtig”, hoorden we in de jaren ’70 (en Cruijff en later van Basten, maar nu hebben we weinig internationale voetbalhelden meer geloof ik) en je hoort het nog steeds. Hoorden we vorig jaar iemand zeggen : arme sloeber , een paar dagen geleden zelfs de tegeltjeswijsheid: een dag niet gelachen is een dag niet geleefd.

Atlantica  Parc 24-10 zondag

 Eergisteren een wandeling gemaakt in de buurt van de camping. Wat opviel waren de joekels  van villa’s die er stonden, sommige nog in aanbouw, compleet met zwembad, kennelijk om ons er aan te herinneren dat Marokko toch echt een land is van enorme sociale tegenstellingen.

Toen we ’s avonds op de Marokkaanse tv het weerbericht zagen voor de komende dagen werd er tot voorbij Essaouira regenachtig en dalende temperaturen voorspeld. Nu wilden we toch al wat verder naar het zuiden, dus richting zon vertrokken, je bent zonnomade of niet . Via een heuvelachtig, soms wat bergachtig landschap, met af en toe mooie vergezichten op dalen en overal argan bomen, zo’n 150 km zuidelijker gereden. Eerst  wilden we naar Imsouane, maar omdat het daar nog motregende , zijn we maar doorgereden. Bij Tamri zijn bananenplantages. Een deel daarvan zijn door de hevige regenval van een paar weken terug, weggespoeld.

We zijn kennelijk de schaamte voorbij, want zonder veel discussie van zullen we wel of zullen we niet, staan we nu op de mega overwintercamping  Atlantica Parc. De eerste keer, 2 jaar geleden, was het wel even slikken, honderden campers van die hard overwinteraars die niet of nauwelijks van de camping af komen. Niks Marokkaans hier, maar we zien nu wel de voordelen: wasmachine, internet en het weer is in deze streek, zo’n 20 km van Agadir , het beste van heel Marokko.

We hebben een tijdje achter een grote Franse camper gereden en hebben ons flink geërgerd. Kleine kinderen zwaaien overal in Marokko enthousiast naar campers.  Bij elk groepje zwaaiende kinderen remde de camper af en kwam er een hand uit het raampje die kwistig snoepjes strooide. Niet alleen werden zo gevaarlijke situaties gecreëerd, kinderen tolden over elkaar en half over de weg om het snoepgoed te bemachtigen,  men kweekt  zo ook een verwachtingspatroon: als je maar zwaait, dan word je beloond met snoepjes.

Taghazoute, camping Terre Ocean 26-01-10

We wilden nar de camperplek bij de duivelsrots die vorig jaar geopend is. Zondag kwamen we Jan en Ria tegen die we voor de het 3^e jaar ontmoet hebben. Zij vertelden ons dat op de plaats van de camperplek de eigenaar van Atlanticaparc een hele grote camping heeft laten aanleggen. Zakelijk gezien slim van deze man, er is kennelijk behoefte bij overwinteraars om massaal bij elkaar te kruipen. Bij Atlantica Parc stonden vaak campers buiten de poort te wachten  tot er plaats was.  Toen wij er zo maar opkonden rijden en er nog hier en daar plaats was dachten wij : zouden er dit jaar minder campers zijn in Marokko. Maar de nieuwe camping verklaart alles. Wij vinden het jammer, weer een plek verdwenen waar je wat vrijer kunt staan.

We zijn vandaag maar 5 km verder gereden richting Agadir, we willen tot vrijdag nog niet te ver afzakken, dan moet ik nl. voor de definitieve uitslag van de keelpoliep operatie bellen. Vlak voor Taghazoute, waar tot voor enkele jaren geleden nog honderden campers vrij op het strand konden staan totdat er hotelcomplexen werden gebouwd, heeft een Frans echtpaar een nieuwe camping geopend door een stuk berg af te laten graven. Via een piste van ca 1 km, de berg oprijden en daar ligt met een schitterend uitzicht over de oceaan camping Terre Ocean. Mooi sanitair, winkeltje , restaurant in aanbouw, internet en toch maar zo’n 50 campers. Een paar busjes van surfdudes, een paar kleine vrachtwagens van freaks met honden en voor de rest , alsof we nog niet genoeg tegenstellingen gezien hebben, over het algemeen nogal grote campers, 2 Clouliners, Winnebago, Flair, Fleetwood met slideouts,  Hymer S 820, 2 Euramobiles, Phoenix, RMB  om maar eens wat te noemen.  De overnachting is hier , zonder stroom 60 DH, 30 DH goedkoper dan Atlantica Parc.

de mooi gelegen camping Terre Ocean

 Je kunt hier prima wandelen de bergen in. Vanuit de camper kijken we hoog over de oceaan uit. De zon gaat nu bijna onder , mooi, dat krijgen we er gratis bij. Om 18.10 uur zakt de zon in zee, in Nederland is het nu een uur later, met een gevoelstemperatuur van – 10. Om nog maar eens wat zout in de wonden te strooien: hier zon, 20 graden met in de luwte een gevoelstemperatuur van 28.  En beneden ons klinkt het ruisen van de oceaan.

Taroudant 30-01-10

En zo blijkt Terre Ocean  een prima alternatief voor Atlantica Parc. Dezelfde faciliteiten, naast de al genoemde is er ook een wasmachine en een ruimte om de camper te wassen en een restaurant in aanbouw. Maar wel kleinschalig. Hoewel omgeven door argan bomen is het campingterrein zelf kaal. Wat we dan weer merkwaardig vinden, is dat de riolering bergafwaarts meteen boven de grond komt, na zo’n 50 m. zijn er geen buizen meer en stroomt alle drek vrijelijk de helling af.

Wij zijn langs de Marjane, onderdeel van de Franse Auchan,  in Agadir geweest. Je kunt er naast wat westerse producten ook Marokkaanse producten kopen . Nu is het het leukst om groente ed. op de markt te kopen en melk en bv cola in kleine winkeltjes. Maar wijn, vodka (heerlijk met vers geperte sinaasappelsap), surimi worst met krabsmaak, Franse kazen en kalkoenham met peperkorrels, die kun je niet overal kopen. Ook even gebeld voor de uitslag van de poliep?Alles in orde.

Omdat Taroudant geen camping heeft, kunnen campers op een paar plaatsen langs de stadsmuur staan. We staan op een soort camperparking bij de Bab Lahjer  , een van de poorten in de kilometerslange lemen muur die om Taroudant loopt. Taroudant is een stadje waar we 2 jaar geleden ook zijn geweest, maar vanwege zijn lieflijke uitstraling  zijn we hier weer. Gisterenmiddag even door de souk gelopen om vast wat van de sfeer op te snuiven. Je hebt hier 2 souks, de Berber en de Arabische souk. Aan het eind van de middag was het een gezellige drukte op het plein waar mensen , zoals verhalenvertellers en muzikanten hun kunstjes kwamen vertonen.  Oa. daarom wordt Taroudant ook wel klein Marrakech genoemd. We zagen een stokoude man met een ‘gochelplankje-touwtje’ die we ook al eens in Ouarzazate gezien hadden.

 Taroudant ligt in de vruchtbare sousvlakte. Rondom de stad zijn talrijke citrusvruchtenplantages. Gisterenmiddag toen we hier naar toe reden, de polsen werden al weer aardig lam van het terugzwaaien, hebben we toch warempel kennis gemaakt met het fenomeen ‘stenengooiende kinderen’. Een groepje van een stuk of zes huppelende vrolijke knaapjes van een jaar of tien, zwaaide niet alleen maar een van hen pakte een hand zand met steentjes en gooide die tegen de camper. Niet zozeer een daad van agressie, maar meer van stoere baldadigheid. Geen schade, maar wel de moeite waard om in de annalen te vermelden.

camperplaats Taroudant

 De camperparking ligt aan een plein, eigenlijk een kale zandvlakte, vanuit de camper hebben we zicht op de besneeuwde toppen van de Hoge Atlas. Bovendien loopt de route van de pantoffelparade, de gewoonte in Mediterrane landen om tegen zonsondergang  te gaan slenteren, vlak langs  de camperplek, dus vrouwen met kleurrijke gewaden en kinderen zorgen voor een mooi kijkspel.

Wat dat betreft heb je geen tv nodig, maar aangezien de zon om 18.15 uur ondergaat en het snel donker wordt etc.. In ieder geval zijn wij er op wonderbaarlijke wijze in geslaagd om iedere avond zonder noemenswaardige frustraties de antenne zo te plaatsen dat we tv ontvangst hebben. De afgelopen 2 dagen maar eens naar het Marokkaanse journaal gekeken. Beide dagen was de opening de nasleep van de gevolgen van de overstromingen in het landbouwgebied de Gharb in het noord westen van het land. Alle geëvacueerde mensen zijn weer terug in hun huizen, nu ging het erover dat de oogst voor het 2^e achtereenvolgende jaar als verloren moet worden beschouwd. En gisteren ging het erover dat omdat de kinderen gedwongen vakantie hadden gehad, ze met de examens 10 dagen respijt krijgen . Ook was er beide dagen een blokje over milieu/duurzame ontwikkeling, gelukkig maar want er is nog veel te winnen op dat gebied in Marokko (tot onze verbazing zend Renault hier reclame uit voor elektrische auto’s) en wordt het journaal afgesloten met een 5 minuten durend cultuurblokje.

Taroudant 31-01-2010

 Aan een af en toe voorbij strompelende misvormde bedelaar kon je al zien dat er markt was. Net buiten de stadsmuren was de week/ streekmarkt. Een heerlijk gekkenhuis al dat gekrioel van oa. boeren uit de verre omgeving. Wat opviel was dat er vrij veel  vrouwen waren. Naast alerlei  gebruikelijke handel die ook in Had Dra te zien was, ook hier natuurgenezers waaronder een vrouw die een druppel kwik, nee niet in homeopathische verdunning, met een rode peperbes in een kokertje deed. Die moest je om je hals hangen en was een probaat middel tegen allerhande kwalen van de luchtwegen.  We hebben groente en fruit gekocht voor prettige prijzen,  1 kilo manderijnen voor 2 Dh, 1 pond prei voor 4 Dh, 1 pond bananen 3 Dh. Uitschieter was de 30 Dh voor diverse gekruide en gebakken visjes, ruim voldoende voor het avondeten.

Taroudant

Aan de zuidkant van Taroudantvlakbij de camperplek, heb je goed onderhouden parken, weke het doel vormen van de pantoffelparade. We hebben er aan het eind van de middag ook gewandeld bij een heerlijke temperatuur van 25 gr.

En dan is er weer de verbazing over de tegenstellingen. Tijdens de wandeling af en toe een vrouw tegengekomen , zo zwaar  zwart  gesluierd  dat je niet alleen geen ogen zag, maar zelfs de handen bedekt met zwarte handschoenen. Zet je de Marokkaanse tv aan , is er een klusprogramma met daarin  een prominente rol voor klussende vrouwen in overall. En alsof dat nog niet genoeg was, zongen meteen daarna 2 vrouwen op zwoele wijze Roxanne van the Police.

Tafraoute 01-02-2010 maandag

Bij het remmen hadden we vrijdag al een schurend geluid gehoord. Volgens het instructieboekje zou er een lampje gaan branden bij versleten remvoeringen. Omdat het niet lekker voelde, we zouden de bergen ingaan naar Tafraoute, maar eens bij wat ‘buren’  geïnformeerd. Iedereen vond het toch wel verstandig om naar de remmen te laten kijken alvorens de bergen in te gaan. Ook maar even de garage in Nederland gebeld: kom maar even langs. Nu willen we best een eindje omrijden, maar dat was ons toch te gortig. We zijn toen 80 km terug gereden naar Agadir, bij de Marjane supermarkt heb je een Speedy, de Marokkaanse Kwikfit. Meteen geholpen  en voor € 85,- werden er aan beide voorwielennieuwe plaques geplaatst, remblokjes heet dat geloof ik. Deze waren totaal versleten. Het snoertje dat het waarschuwingslampje had moeten laten randen was kapot.

Dus gingen we , nadat we nog even wat wijn hadden gehaald bij de Marjane ( we hadden eigenlijk wel genoeg voorraad, we zouden toch alleen maar in het weekend drinken, maar vanavond moesten we er toch maar eentje drinken op de goede afloop), bijzonder goed gemutst weer op pad, maar nu via een andere route dan de bedoeling was. Nu zijn we via Ait Baha gereden, hadden we vorig jaar ook gedaan, zouden we nooit meer doen, Everdien vond het te eng. Het is een one way lane, gelukkig maar 5 tegenliggers gehad, waaronder een Duitse camper, je moet elkaar stapvoets passeren, om de feestvreugde te verhogen drukte hij ons op het hart erg voorzichtig te doen, het was nauw en gevaarlijk, danke schön, maar dat wisten we al. Af en toe een stijl ravijn aan de kant van Everdien, daarom wilde ze eigenlijk niet, maar om nou weer een eind om te rijden……

onderweg naar Tafraoute

Vlak voor Ait Baha, gaat de weg stijl omhoog, paar km in z’n 2, maar dan heb je ook een prachtig uitzicht over de Sous vlakte. Verder mooie dalen met afgelegen dorpjes. De erg smalle weg had ook nog waterschade, het asfalt was af en toe weggespoeld. Maar we genoten wel van het mooie uitzicht en de goede remmen. We kwamen ook langs een kudde van wel 50 kamelen die liepen te grazen. En af en toe schoten er grondeekhoorntjes weg.

onderweg naar Tafraoute

We staan nu op camping Taska, bij Tafraoute, met wifi. Over een dag of 2 gaan we vrij staan. We genieten nu van het uitzicht op de bergen rondom ons, de ondergaande zon kleurt de granieten rotsen prachtig  bruin, oranje en roze.

Tafraoute 03-02-2010 woensdag

Over roze graniet gesproken. Gisterenochtend naar een andere camping een paar honderd meter verder op gegaan. Jawel, Le Granite Rose. We moesten toch verkassen omdat we op een tijdelijke plats stonden en we hoorden van een Nederlander dat op deze pas geopende camping  alles brandnieuw en – schoon was. Inderdaad prachtig sanitair, iets betere internetontvangst en ook nog een wasmachine en dat voor 50 Dh per overnachting. En met hetzelfde mooie uitzicht op de bergen en rotsen.

Gisterenavond noodweer gehad. Het slecht weergebied wat  op Tenerife voor overstromingen heeft gezorgd is over een deel van Marokko getrokken.  Rukwinden, heel veel regen en hagel, veel bliksem, niet echt fijn. Het rubber bij het achterraam blijkt niet meer goed af te sluiten, de wind stond pal achterop de camper en het drupte op 2 plaatsen op de matras voordat we er bakjes hadden neergezet. Everdien zal straks creatief met plakband worden om de rubberen raamstrip af te plakken. De camping kwam voor een deel blank te staan, wij stonden op het droge gedeelte. Een Italiaan steeg het waterfiguurlijk tot aan de lippen, letterlijk tot halverwege de wielen en ging vlak bij ons staan. Omdat zijn stroomkabel te kort was, vroeg hij of wij onze stekker in een ander stopcontact wilden pluggen. Nu zijn wij ook de beroerdste niet, dus trotseerden ik de stromende regen , wilde inpluggen , zakte vervolgens tot bijna aan mijn knie in de blubber van een plantgat van een jong boompje omdaarna in de modder te vallen. Na een korte aarzeling barstte Everdien in lachen uit, leedvermaak heet dat.

markt Tafraoute

Toen we een wandeling naar het dorp maakten bleek dat bij camping (Les Trois Palmiers) de water en modderstroom dwars over de camping zijn weg had gevonden. Bijna alle campers staaan nu buiten de poort op een terrein en zowel de campers als de camping worden schoongemaakt. Vandaag is de wekelijkse souk, de plastic zeilen van de toch al schamele  marktkraampjes zijn weg- of kapot gewaaid, niet alleen  een trieste aanblik maar vooral een trieste gebeurtenis. Toch ging de markt wel door. Hier wordt de markt ook door veel vrouwen uit de omgeving bezocht. Meestal traditioneel in het zwart gekleed, niet omdat het fundi’s zijn maar de klederdracht uit deze streek, hoofddoek, wikkeldoek en rok, alles zwart maar wel afgezet met een kleurige bies.

Doordat het water ook door de straten van het dorp is gestroomd,is het erg modderig. Een straat is zelfs voor Marokkaanse begrippen in  een dus danige staat dat die met een hekje is afgesloten. Net buiten het dorp is en stuk wegkant met asfalt van zo’n 5 m. lengte weggeslagen en naar beneden gestort.   Slechts 2 stenen markeren hier het  ontstane gat in de weg. En door het noodweer zat het dorp 18 uur zonder water, tot van middag 12 uur.

Wat leuk was, we stonden te praten met Nederlanders op de camping en ik ontdekte toevallig dat ze oa. ons reisverslag van vorig jaar gebruikten om door Marokko te reizen.

Tafraoute 06-02-2010 zaterdag

We staan nog steeds op de camping Granite Rose.  Vrij staan in de palmentuin is moeilijk geworden omdat door de regenstroom er een knipgat in de toegangsweg  i s ontstaan. Op deze kleine camping is het echter ook prima toeven, de wandelingen die je kunt maken in de omgeving worden er niet minder om. Zo zijn we eergisteren naar het fotogenieke berberdorpje Taska gewandeld. De huizen zijn hier ahw. één met de rotsen. Everdien kreeg vriendschap met een oud Berbervrouwtje die langs het pad zat te brabbelen bij een waterput.

vrouw in Taska

 Gisteren zijn we naar het dorpje Aday gewandeld, we maakten wat foto’s en werden binnengeroepen door een man. Bovenop zijn huis was een terras en volgens hem kon je daar vanaf  prima foto’s maken van het dorp en dat was ook zo. En we mochten weer kennismaken met de onvolprezen onbaatzuchtige Marokkaanse hartelijkheid want we werden meteen op de thee met lekkere koekjes onthaald. De man bleek een gepensioneerde directeur van een hotel in Essaouira, geboren in Aday en ’s winters hier woonachtig en ’s zomers in het koele Essaouira. Hij heeft in zijn huis een piepklein restaurantje, 4 tafels, eigenlijk meer een kitschpaleisje, waar hij op verzoek kookt voor gasten van de naburige campings.

We blijven hier tot maandag, dan zullen de wegen wel weer redelijk te berijden zijn. Van de campingeigenaar hoorden we dat er gisteren niet alleen nog her en der water over de weg stroomde na het noodweer van dinsdag, maar dat er ook nog troep op de weg lag. Het droogt nu snel op, al een paar dagen zonnig, windstil weer, zo’n 23 ° .

De amandelbomen bloeien nu mooi roze. Ook dit jaar lopen we de amandelfeesten weer mis, maar nu weten we tenminste de juiste datum, 18 en 19 februari, dus wellicht iets voor volgend jaar.

Tafraoute

Taliouine 08-02-2010 maandag

Gisteren nog een schapenvacht gekocht  en in de camper in het zitgedeelte gelegd. Lekker warm aan de voeten als het koud is en als het warm is etc.  Taroudant is eigenlijk bekend om  de babouches die er in de winkeltjes annex werkplaatsjes worden gemaakt.  Zie meer over Tafraoute  in het verslag over 2008 en 2009. We hebben ’s avonds nog een tajine van Omar de eigenaar gegeten, waar hij zichzelf nogal voor op de borst slaat.  Inderdaad de moeite waard, 9 verschillende groentes, als je de pruimen en olijven even meetelt en kip, zoveel dat we er vanavond nog van kunnen eten.

Vanochtend vertrokken richting  Taliouine. De eerste 40 km was de weg slecht, one way lane vol met gaten en zonder slijtlaag.  We rammelden zo over de weg maar konden wel genieten van de bloeiende amandelbomen en  zu nu en dan mooie landschappen.  Tussen Igherm en Taliouine was de weg 2 baans en in goede staat over het algemeen.  Omdat de weg het laatste stuk langs een riviertje liep, ging de gemiddelde snelheid ook omhoog. 3 x moesten we door het water rijden omdat het riviertje nog over de weg stroomde, een paar keer had het riviertje, toen die door de regen een rivier was, het wegdek erg beschadigd en of stenen en leem achtergelaten.  Van dezelfde leem als waar je af en toe leuke dorpjes tegen de berghellingen lagen.

De vrouwen in deze streek dragen felblauwe lappen. Op een gegeven moment liepen er in the middle of nowhere wel 30 keurig  uitgedoste meisjes over de weg, kennelijk op weg naar een feest. En ook hier zag je in de oases een roze gloed van de bloeiende amandel- en andere fruitbomen.

onderweg naar Talouine

Nu staan we op de terrassencamping Auberge Toubkal in Taliouine, het stadje is beroemd om de saffraan. Verder niet veel bijzonders hier alleen de grotendeels vervallen  kashba van  El Glaoui is de moeite waard om te bekijken. We kijken uit  over een rivierdal met een zee van bloeiende amandelbomen. Op de achtergrond een mooi geologisch geplooid berglandschap.

De wegen worden niet zo best onderhouden. 2 jaar gelden waren ze over het algemeen in een redelijke tot goede staat. De voor Marokkaanse begrippen overvloedige regenval, heeft veel schade aangericht aan het wegdek. En daar gebeurd weinig aan om het te herstellen. En in tegenstelling (daar heb je er weer één) hiermee is het bericht in de krant dat onder voorzitterschap  van koning Mohammed VI een contract is getekend tussen de staat en de spoorwegen voor de aanleg van een TGV verbinding tussen Tanger en Casablanca. Kosten 33 miljard Dh. Nu  wonen er wel veel mensen in het noord westen en is het platteland dunbevolkt, maar hier loopt er geen trein, hoogstens af en toe een bus  of een grand taxi, maar toch geen reden om de infrastructuur zó te verwaarlozen. Dat bevordert alleen maar de ontvolking door de trek naar de grote steden, waar men dan vervolgens werkloos in de slopenwijken belandt.

camping Talouine

Agdz 09-02-2010 dinsdag

Via een vrij goede weg over achtereenvolgens een hoogvlakte en  een laagvlakte naar Tazenakht gereden. Daarna  een one way lane richting Agdz, eerst een mooie col , daarna fraaie landschappen onderweg. Af en toe een oase en de bergen hadden verschillende kleuren oa. groenachtig, bruin in verschillende variaties tot zwart. Er was veel wind , die het zand deed opwaaien tot flinke stofwolken.

camping Agdz

Nu zijn we in het Drâa dal,  en streek waar we nooit geweest zijn.  Er zijn hier veel negroïde mensen. De vrouwen dragen kleurige gewaden,  in de stof is vaak glitter verwerkt .  De camping ligt mooi in een palmenbos aan de voet van een kashba, die van caïd Ali. Tussen de palmbomen zijn tuintjes waar vnl veevoer wordt verbouwd en tuinbonen (!). Vanmiddag naar de rivier de Drâa gewandeld. Die is omzoomd door palmbossen en aan de overkant is de indrukwekkende , grillig gevormde bergkam van de djebel  Kissane. Het is hier een omgeving die zeer de moeite waard is

De Drâa met de djebel Kissane

In het dorp boodschappen gedaan en ja hoor, toen we weer bij de camper kwamen, kwam er een jongen vragen of ik een brief wilde schrijven naar internetvriend van hem die werkte bij Philips in Nijmegen. Omdat ik wel nieuwsgierig was het spel mee gespeeld, volgens Everdien ben ik er ingetrapt , hoewel ik over dergelijke trucjes gelezen had. Een kort briefje geschreven, bedankt voor de foto en de medicijnen namens de fam. Sahara en of ik mijn vrouw wilde halen want we waren uitgenodigd op de thee in het winkeltje, want daar was het natuurlijk . Tijdens de thee kwamen al snel de ‘Berber en Touaregjuwelen, special price for you, for the letter. Toch nog een ring gekocht, omdat die mooi was.

jongetje in Agdz

Rbat Lahjar 11-02-2010

Vanochtend eerst langs de levendige souk gereden om wat groente en fruit te kopen.  Ook een ketting om de tv schotel aan vast te kunnen leggen, als we vrij gaan staan. Tot nu toe hebben we nog steeds vrij snel in harmonie de schotel afgesteld en ook hier in het oosten nog ontvangst van Nederland. Blijven we op de hoogte dat het daar nog steeds koud blijft

het Drâadal

Vervolgens zijn we via een goede 2 baans weg en een prachtige route door het Drâa dal gereden. Één en al palmenbos langs de oevers van de rivier, die overigens nooit de zee bereikt, maar ergens in de woestijn verdwijnt. Je komt door lemen dorpjes en af en toe passer je een kashba. Het lijkt wel of je door de middeleeuwen reist en het doet ons alle twee nog het meest denken aan het Marokko zoals we dat van 40 jaar geleden kennen.

kashba in het Drâadal

Nu staan we op en soort camping à la ferme, maar dan op zijn Marokkaans. Plaats voor zo’n 10 campers, wij zijn echter de enige hoewel we genoeg campers zijn tegengekomen, maar die zullen wel in Zagora en Mhamid zijn. Hartelijk ontvangen met thee en het is aandoenlijk hoe de eigenaar zijn best doet om het je naar je zin te maken. Als je de camping afloopt kom je meteen in een kashba. Via een pad, dat  door een palmenbos met tuintjes loopt die via een systeem van gegraven slootjes geïrrigeerd worden, kom je na ongeveer een kilometer bij de Drâa nadat je eerst nog een andere kashba gepasseerd bent. Aan de oever van de Drâa zaten 2 oude mannen van een soort bamboeriet manshoge manden te vlechten. Via gebarentaal begrepen we dat het voor gebruik in de Hamam is, maar de functie werd ons niet duidelijk.

Rondom de camper trippelden een paar mooi paars/blauw gekleurde duiven, geen palmtortels, we noemen  ze maar even palmduiven. Tijdens de wandeling zagen we nog een hop en een witkruintapuit. De mimosa bloeit, de zon schijnt, 27 gr., er heerst hier een weldadige rust.

camping Rbat Ljehar

Zagora 13-02-2010

Gisteren maar een klein stukje moeten rijden. Dat was maar goed ook, want we konden zo een mooi plekje op de camping vinden. Les Jardins de Zagora, vlak bij het centrum. In de loop van de dag kwamen  er  namelijk 22 campers binnendruppelen, de 1^e NKC reis naar Marokko . Die hadden vooraf gereserveerd, men was het ‘vergeten’,  dus konden ze  nog maar nauwelijks een plekje vinden. Dat ‘vergeten’ hoort bij de Marokkaanse eigenschap dat omdat ze iedereen willen behagen, geen nee kunnen zeggen.

camping Les Jardins de Zagora

En dan gebeurt het: iets waarvan je weet dat het kan maar je hoopt dat het niet zo is. Een telefoontje gisterenavond van Martijn dat oma zo benauwd is dat ze in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Martijn is de hele avond in het ziekenhuis geweest en vandaag speelde Willem een belangrijke rol. Eerst dacht men aan hartproblemen maar nu lijkt het of het met de longen te maken heeft. We voelen ons machteloos, houden er rekening mee dat we terug moeten, de lol is er wel even af.

Zagora: de 1^e indruk is dat het niet zo veel te bieden heeft. Eigenlijk één lange straat met veel winkeltjes, met Touareg en Berbersieraden, kleden, sjaaltjes etc. , afgewisseld met reisbureaus die 4 wheel drive excursies naar de woestijn aanbieden. Maar de mensen zorgen toch voor een bepaalde prettige sfeer, zó Afrikaans. Mannen veelal met een soort tulbanden, vrouwen, sommigen in het zwart maar de meesten met kleurige gewaden. We zijn hier eigenlijk voor de souk die morgen plaatsvindt, willen dan zo’n 80km zuidelijker naar de Sahara, naar Mhamid, maar dat staat nu dus op losse schroeven.

Aan het eind van de middag was hier nog een manifestatie voor de vrijlating van ik dacht een twaalftal  linkse studenten die al  meer dan een jaar in de gevangenis zitten. De betoging was georganiseerd door familieleden in samenwerking met het CDT (Comité du Travail). Dat het nog lang geen koek en ei is met de vrijheid van meningsuiting blijkt , volgens het blad TelQuel, uit de arrestatie van 2 bloggers uit Guelmim, die op internet verslag hadden gedaan van studentenprotesten van december 2009.

Zagora 14-02-2010 zondag

Gisterenavond klonk er uit een grote tent die op het terrein staat muziek. Het bleek dat er een verjaardag van een meisje gevierd werd, waarvoor we ook uitgenodigd werden. Een stuk of 15 jongelui dansten uitbundig op muziek van een orkestje, evenveel campinggasten zaten er aanvankelijk wat onwennig bij, maar nadat de aimabele campingeigenaar bier liet aanrukken, dansten wij ook weldra mee op de opzwepende Afrikaanse klanken. De jarige werd pas om een uur of half elf gefeliciteerd, waarna er ruim taart werd rondgedeeld. Ondanks alles toch een hele leuke avond.

Zagora 15-02-2010 maandag

Gisterenochtend naar de wekelijkse souk geweest. Het was een zeer kleurrijk gebeuren, we hebben genoten van de sfeer, de marktstraatjes waren wat ruimer van opzet dan we gewend waren in Marokko. Voor een habbekrats weer groente en fruit gekocht. Op de terugweg kwamen we een soort poelier tegen, verbazend schoon winkeltje, betegeld, grote koelvitrine. Voor  € 0,90 gekruide kalkoenfiletbrokjes gekocht.

souk Zagora

Dat je hier veel negroïde mensen ziet, komt omdat hier  afstammelingen van  de Haratin wonen. Vermoed wordt dat de Haratin  eigenlijk hele oude  woestijnvolkeren zijn, die door de droogte naar het noorden zijn getrokken. Ze hebben zich in de loop der eeuwen vermengd met zwarte slaven die  uit oa Mali door westerse slavenhandelaren  waren achtergelaten.

Vanochtend  was er weer een demonstratie. Dit was echter iets heel anders dan waar gisteren voor gedemonstreerd werd. Aan het  hoofd van de stoet liepen mannen met hoge witte mutsen en jasjes, het lijken wel koks, het waren ook koks. Het was een demonstratie van werknemers met sympathisanten,  van een hotel in Mhamid, leden van de vakbond CDT. De Spaanse  eigenaar  had  een vrouwelijke werkneemster gemolesteerd. Het voltallige personeel was in staking gegaan om te protesteren  tegen zijn brute optreden.  Daarop had de hoteleigenaar een kok een gebroken kaak geslagen. 20 dagen duurde de staking nu, de politie weigerde de eigenaar te arresteren, de eigenaar noch de autoriteiten weigerden met de vakbond te praten. ‘Geen democratie’ werd er vanuit de demonstratie naar ons geroepen. Voor minder ging je nog een10-tal jaren geleden het gevang in.

Nu lijkt het toch aardig democratisch: er zijn vakbonden. Maar als rechten niet worden nageleefd, zoals in het geval  van de  hoteleigenaar, dan is het een wassen neus. Repressieve tolerantie noemden we dat geloof ik.

Het is een moeilijk en langzaam proces naar  volledige democratie in Marokko, je zou kunnen spreken van een geleide democratie. Naast  vakbonden heb je ook politieke partijen en een parlement, maar uiteindelijk heeft de koning het laatste woord. Nu zijn er wel veel mensen vervangen die onder de dictatuur van Hassan II machtsposities bekleedden, maar zij zijn vervangen door familieleden, vriendjes en studiegenoten van M 6 zoals de bijnaam van de koning is. Ook economisch heeft  M 6 de touwtjes stevig in  handen. Hele belangrijke bedrijfstakken, zoals bv de fosfaatindustrie, vallen onder zijn leiding. Ook  is hij de machtigste grootgrondbezitter. Als een lichtpuntje kan worden beschouwd dat de bloggers die gearresteerd waren, cyberdissidenten noemt men ze hier, omdat ze hadden bericht op internet over de onderdrukking van een studentenprotest  begin december,  na 2 maanden  in de gevangenis te hebben gezeten,zijn vrijgelaten.

Het journaal opent vrijwel iedere avond met  een item waarin M 6 de hoofdrol speelt: of hij opent een nieuw opleidingscentrum voor toerisme, of hij zit een internationale handelsdelegatie voor, of hij tekent en of andere belangrijke overeenkomst etc, etc. En steevast beelden van klapvee enthousiast juichend, met papieren vlaggetjes  zwaaiend.

Zagora 18-02-2010

Omdat Everdiens moeder nog steeds in het ziekenhuis ligt, nu al een week, staan wij nog op de camping in Zagora. Gelukkig krijgt ze bezoek, Willem coördineert dat. Het ziet er naar uit, omdat ze goed reageert op de medicatie, dat ze volgende week naar huis mag. Dan trekken wij verder richting Erg Chebbi, de zandduinen.

oude man op markt in Zagora

Niet zoveel te melden dus, of het moest al weer een demonstratie zijn, dit keer van werkloze hoger opgeleide jongeren die banen eisten. Werkloosheid, één van de grote problemen in Marokko.

Ook nog even het weer, na een paar warme dagen met 27 à 28 °, 3 dagen veel wind, nu vanaf gisterenavond fikse buien. Gelukkig niet zo erg als in het noorden en westen van Marokko. Daar zijn gisteren bij overstromingen 3 mensen verdronken, voor vandaag werden er weer enorme hoeveelheden regen verwacht. Het journaal waarschuwde voor mogelijke wateroverlast.

Ja, we kunnen nog tv kijken, dank zij voortreffelijke samenwerking, zonder geschreeuw, hebben we de schotel in no time in de juiste positie.  Alleen de Nederlandse zenders zijn moeilijk te ontvangen, hier in het zuidoosten. Overdag wel de publieke omroep, maar dan kijken we niet, gelukkig ook tussen 21.30 en 22.30 uur, door het uur tijdsverschil zien we dan wel NOVA en P en W (nu Vancouver). Alleen de RTL zender is sterk genoeg, dus kunnen we journaal kijken, valt het kabinet nog eens een keer, maar verder heb je daar merkwaardige programma’s. Zoals zonet een engerd, Char, die met overledenen communiceert (ze is gespecialiseerd in contact met doden die zijn gevallen na grote rampen, “ nee ze hebben niets gemerkt van de tsunami, ze hadden genoeg wijn gedronken en de nabestaanden zijn weer gerustgesteld), overledenen die van woordspelletjes blijken te houden.

Zonet opende het Marokkaanse journaal niet met beelden van de koning, maar met die uit de buurt van Agadir. Wateroverlast oa in Inezgane, straten blank, mensen die alles kwijt waren. En vannacht kon er nog wel 35 mm  bijvallen in sommige delen van Marokko.

marktkoopman samen met everdien na aankoop ketting

Zagora 20-02-2010 zaterdag

Gisteren kregen we te horen dat de moeder van Everdien gelukkig maandag naar huis mag.

De gevolgen van de aanhoudende regen in grote delen van Marokko, beginnen dramatische gevolgen aan te nemen. Zo zijn er niet alleen mensen verdronken, maar wordt er vermoed dat het instorten van  de minaret gisteren ook komt doordat de grond verzadigd is door de vele regenval, 41 doden tot nu toe.

Wij wilden gisteren een eindje gaan wandelen, laten we maar eens kijken hoe hoog het water in de Drâa staat. De rivier bleek een erg brede kolkende bruine massa te zijn geworden. In de verte zagen we erg veel mensen staan. Toen we dichterbij waren gekomen, bleek dat net buiten Zagora de rivier niet alleen onder de brug doorstroomde, maar er ook wel een halve meter hoog over heen kolkte. Dat het ook voor de inwoners van Zagora bijzonder is, bleek wel door de grote aantallen mensen die het natuurgeweld wilden zien.  De weg van Zagora naar Mhamid is geblokkeerd, vracht- en personenauto’s staan te wachten. Vooral veel vrouwen al dan niet met kinderen, zo aan het eind van de middag, het was echt een uitje, maakten het tot een  kleurrijk schouwspel door hun kleurige gewaden.

De Drâa stroomt over de weg

Op internet, op de campersite,  lazen we dat iemand vanuit Agadir naar Taroudant had willen rijden. Door de overstroomde wegen was dat niet mogelijk, ook naar het zuiden bleek het onbegonnen werk. Het wordt hoog tijd om de waterhuishouding aan te pakken, nu loopt het water gewoon van hoog naar laag, mensen lopen in de modder bij hun huizen, het is een smerige troep.

En alweer een demonstratie vandaag, de Marokkanen lijken dit gedrag wel over te hebben genomen van hun vroegere kolonisator  de Fransen. Honderden mensen trokken zingend door de hoofdstraat. Het bleken leerlingen en ouders te zijn die protesteerden tegen het vele vrij zijn van de leerlingen, omdat de leerkrachten zo maar van school wegblijven. Een demonstratie voor beter onder wijs, dat valt toch alleen maar positief te duiden……

normaal staat er nauwelijks water in de Drâa

Nekob 22-02-2010 maandag

Via de prachtige weg door het Drâa dal naar Nekob gereden. Nadat we de afslag hadden genomen naar Nekob kwamen we op een one way lane waar aan gewerkt werd, hele stukken moesten we piste rijden. Vlak voor Nekob werd de weg 2 baans. We reden door een dal, een wat kaal landschapachtige omgeving. Nekob zelf is een mooi dorp. In deze omgeving woont de Berberstam Aït  Aata. Het dorp telt 45 kasba’s. De bevolking is uitermate vriendelijk, maakt een praatje, nodigt je uit op de thee, welke we beleefd hebben afgeslagen omdat we nog misselijk waren van de sterke welkomstthee van de camping. We dronken jus d ‘orange op een terrasje en kregen daar een schaaltje met 6 koekjes en pinda’s bij. En we werden uitgenodigd om foto’s te maken vanaf het dakterras 3 verdiepingen hoger van het oude dorp. Wat opvalt is het aantal jongeren wat Engels spreekt. We zijn de enigen op de kleine camping, je ziet hier nauwelijks toeristen.

camping in Nkob

Gisteren nog weer naar de markt geweest in Zagora, blijft boeiend ook al was het de 3^e keer, want op woensdag is er ook markt. Er is ook een ‘straatje’ waar vrouwen zelfgemaakte kunstnijverheidsproducten verkopen. Everdien heeft hier een mooie sjaal  gekocht. Omdat we hier al langer dan een week zijn, wordt er vrijwel niet meer geprobeerd ons een woestijnexcursie aan te smeren of ons met mooie praatjes een winkel in te lokken om ‘alleen maar thee te drinken’. Wel worden ons lachend allerlei Nederlandse uitdrukkingen toegeroepen, naast ‘alles gratis’  ook nieuwe varianten gehoord zoals ‘aan de Amsterdamse grachten’ en ‘gisteren snikheet,vandaag steenkoud’. We houden wel van dit stadje, zeker nu mensen(handelaren) je kennen, scheelt dit een hoop gezeur. En we hebben best onze bijdrage geleverd aan de locale economie, zo zijn we ’s middags wezen eten, Everdien brochettes van kip met frites en ik tajine citroen kip, salade erbij , erg lekker. En een heerlijk vers fruitsapje, gemaakt van avocado, banaan en sinaasappel. Te veel , dikke buik en toch maar € 8,-

De ketting die Everdien op de markt heeft gekocht, is kennelijk niet fake, al een paar keer werd er door een winkelier gevraagd waar ze die gekocht had den wat die kostte.

kashba's in Nkob

Merzouga 23-02-2010

Gisterenavond op de tv. Waren er beelden van de geblokkeerde, overstroomde weg bij Zagora. Het schijnt dat het maar eens in de 10 jaar voorkomt. Ook Essaouira is de waterdans niet ontsprongen. Heel het centrum stond blank, ook dat gebeurt niet vaak.

straatbeeld Alnif

Via een goede weg, door een kale steenwoestijn, met af en toe wat ‘vetplantstruiken’ en waaibomen naar Merzouga gereden. In de buurt van Alnif is de bodem 550 miljoen jaar oud, een geliefde plek voor archeologen. Er worden hier tribolieten gevonden, de eerste dieren met een gezichtsorgaan. We zijn dan ook gestopt in Alnif. Niet om fossielen te kopen maar,  hoewel er weken voorbij gaan dat we ze niet eten en dan nog alleen gebakken, aardappelen. Die moeten hier namelijk het lekkerst van heel Marokko zijn hier, zal wel met de bodem te maken hebben. Zo’n buitenkansje laat je natuurlijk niet onbenut.

Alnif

We staan nu op een kleine camping aan de voet van de zandduinen, met wat palmbomen in de voortuin. Nu hadden we al verhalen gehoord over het toeristische circus Merzouga, het had ons dan niet verwonderd als we besprongen waren door gidsen. Niets is minder waar, we staan een paar km. voor Merzouga, de kamelen lopen langs de campingomheining, we worden überhaupt niet aangesproken om een ritje into the desert te maken. Er heerst hier een heerlijke rust, naast ons staan er nog 2 Fransen op de camping. Die zandduinen zijn toch wel heel apart, er komen niet voor niets toeristen uit de hele wereld op af. Ze nemen verschillende kleuren aan, al naar gelang  hoe de zon er op schijnt.

zandduinen veranderen van kleur door de stand van de zon

Merzouga  25-02-2010

De gezondheidssituatie van Everdiens moeder is nog niet zo geweldig, maar wel stabiel.

Het was vandaag de warmste dag , 29,7 gr., gelukkig wel wat wind. We wandelen ’s ochtends in de duinen, maken foto’s en zien mestkevers scharrelen en hagedissen wegschieten.  Ook kun je in de  oase onder de palmbomen wandelen, waar tuintjes met allerlei groenten zijn. De tuintjes worden bevloeid met water dat vanuit de duinen komt. Dat water is ook drinkwater dat door de bewoners van het dorp hier gebruikt wordt. ’s Middags lekker lezen en zonnen. Op de camping zijn palmen en daarin koeren de talrijke tortelduiven en tsjilpen mussen. Verder zie je hier de zwarte tapuit en de witstuittapuit . De zonsondergang is hier prachtig, er valt een oranjegloed over de zandbergen.

Merzouga 27-02-2010

Gisteren in Merzouga zelf geweest. Het viel 100 % mee met het toeristisch gebeuren waar we over gehoord en gelezen hebben. We hebben geen hinderlijk gedoe ondervonden door toeristenlokkers.

We zijn bij Kees en Bea langs geweest die we van het camperforum “kenden”. Het blijken hele leuke mensen te zijn waar het prima mee klikt. Ze waren hier trouwens ook al een keer langs geweest. Even buiten Merzouga is een meer dat gevuld is door regenwater. In de woestijn regent het ook wel eens,soms een jaar niet , maar het kan er ook hevig hozen tijdens een onweersbui. We wilden watervogels gaan bekijken en fotograferen in het meer, is wel een eindje lopen, halverwege zijn wij teruggekeerd, te warm. Het bleek 33 ° te zijn. Toch voelt het niet zo heet, het is droge warmte en ’s middags waaide het flink, goed uit te houden, je kunt zelfs in de zon zitten lezen.

de zandduinen bij Merzougha met hun  veranderende kleuren

In de oase zien de palmen hier er nog goed uit. Onderweg hierheen nogal wat palmen die half verdroogd zijn of aangetast door de zakjeszwam. Nu lijken veel Marokkaanse mannen ook last te hebben van de zakjeszwam. Te pas en te onpas wordt er in het openbaar in het kruis gekrabd, het heeft niets met Michael Jackson imitaties te maken.

Niet alleen de zakjeszwam is hier een plaag, ook de quads. Dat iemand zin heeft om met zo’n ding rond te scheuren, nou ja, maar er wordt ook mee door de woestijn gejakkerd. Is het ongelooflijk stil in de duinen, hoor je een steeds luider wordend gebrom en komt er een idioot  op zo’n kreng langs, niet alleen de rust verstoren maar ook het ecosysteem verwoesten.

Het is vandaag weer 33 °, het is zo hard gaan waaien, dat er tijdens windstoten veel zand in de lucht zit. We zijn daarom maar in het koele restaurant gaan zitten.

Merzouga  01-03-2010 maandag

Gisteren is er een zandstorm geweest. Het was wel 30 °, in de camper was het warm om er te zitten, ramen konden niet open. Daarom maar in het koele restaurant gaan zitten. Door de harde wind van gisteren was er al veel zand door de bovenramen naar binnen gekomen. We hebben dus, volgens Nederlandse normen, een hittegolf gehad. Dit omdat de temperatuur 5 opeenvolgende dagen boven de 25° is geweest waarvan dan nog eens 3 boven de 30°. ’s Zomers kan het hier wel 55° worden.

zonsondergang vanaf de camping in Merzougha gezien

Het is hier erg mooi, de Sahara op zijn prachtigst met de zandduinen. De Erg Chebbi, zoals de duinen hier heten, is het grootste aaneengesloten woestijngebied van Marokko. Het is 40 km lang. En de duinen kleuren zó mooi, van zand- tot abrikooskleurig, al naar gelang de lichtinval en de lichtsterkte.

 De schaduwzijde  van al dat moois hier is dat het behoorlijk kan stormen. Vandaag ook aan het eind van de middag stak er een zandstorm op. Een uur eerder reden een aantal toeristen op kamelen voorbij de duinen in. Ze hadden tulbanden op, toeristischer kan het niet zeiden we nog ( en je zit aardig voor lul) . Deemoedig bogen wij ons hoofd, toen ze in de storm terugkwamen met de doek van de tulband voor het gezicht en ons duidelijk werd waarom zoveel mannen hier tulbanden dragen.

op weg naar de hoge atlas een kashba

Marrakech 03-03-2010 woensdag

Gisterenochtend het verzorgingshuis gebeld om naar de gezondheid van (schoon)moeder te informeren. We kregen een verzorgende aan de telefoon die haar een week niet gezien had. Ze vond dat er geen enkele vooruitgang was, ze eet slecht, ze woog nog 43 kilo.

We hebben besloten om terug te gaan naar huis, het voelt toch niet goed zo. Gisteren naar Agdz gereden, op een goedkope, eenvoudige camping (geen douches,  35 Dh) aan de stadsrand overnacht. Vandaag via een erg mooie bergpas, de Tizn-N-Tichka, naar Marrakech gereden. Dit is de hoogste berijdbare pas van Marokko, 2260 m. Prachtige vergezichten, op  diepe dalen en de besneeuwde toppen van de Hoge Atlas. Niet te vergeten de verschillende kleuren gesteente langs de route. Werkelijk een heel mooi traject, goed te rijden hoewel Everdien op een gegeven moment genoeg bochten had gezien.

omhoog klimmen de Tizn-N-Tichka pas op

En overal verkopers van nep, zoals fossielen, mineralen en gesteente in de meest lelijke kleuren zoals knalrose, helpaars, felblauw en gif groen. Ws. gemaakt van polyester oid.  Ook hier zoals gezegd, de talloze verkopers van één bepaald product. Dat zie je overal in Marokko, in elke streek weer een ander product die langs de weg worden aangeboden, zoals arganolie, dadels, schelpen, mandjes, keramiek, aardbeien. Je bent de ene verkoper nog niet gepasseerd of de volgende staat er al weer langs de weg  enthousiast zijn waar aan te prijzen , haast verbaasd als je zo maar doorrijdt. Hetzelfde zie je bij winkeltjes, ook allemaal met dezelfde spullen op een rij. Zoals bv in Nkob , nauwelijks een winkeltje, maar wel 8 slagers.

de spaarzame huizen hebben een schutkleur door het leeemgebruik

Tanger 05-03-2010 vrijdag

Gisteren via de tolweg  de 550 km tussen Marrakech en Tanger in 5,5 uur gereden, dat is pas opschieten. Bij de haven konden we vrij probleemloos, door betaling van 100 Dh aan een ‘bemiddelaar’ onze tickets  om laten boeken van 12 april naar 9 maart, dinsdag, om 21.00 uur vertrekt de boot.

landbouwgronden onder water in het noorden

We staan nu op camping Miramont , beetje slecht onderhouden. Tussen het onkruid staan mooie planten, bloemen en struiken.  De camping is  schitterend gelegen  tegen een heuvel aan, boven heb je een geweldig uitzicht over zee. Nu zijn er wel meer dingen die slecht onderhouden zijn. Zoals de  villa’s die tegenover de camping tegen de heuvel liggen, op de mooiste plekjes met zeezicht, maar in het gunstigste geval moet er een likje verf over.

camping Miramont in Tanger

Van de mysterieuze sfeer, de aantrekkingskracht die Tanger ooit heeft gehad, hebben wij nog niet veel van gevoeld. Een sfeer die niet alleen tal van randfiguren , zoals mensen-,drugs-  en wapensmokkelaars aantrok, maar ook talrijke artiesten zoals Francis Bacon, William S.  Borroughs. Brian Jones, Jack Kerouac, Matisse, Passolini.  Wat rerst er nog van de Tangerine Dream? Wat ons vooral opviel waren de vele bedelaars, al dan niet gehandicapt, de sjacheraars, geestelijk gestoorden en de armoedzaaiers. Armoede die mensen ook weer vindingrijk maken in het bij elkaar scharrelen van een paar Dirhams. Zo zie je bij het plein de Grand Socco, nogal wat mannen met een natte zeem lopen, om autoramen en –spiegels te wassen, tot hele auto’s aan toe van moskeegangers. Of de personen die een (spotgoedkope) taxi voor je aan houden, tegen betaling van een Dirham.

Er wordt wel hard aan gewerkt om Tanger toeristisch aantrekkelijker te maken. De haven wordt vernieuwd, er is veel nieuwbouw. Tanger heeft ook altijd de reputatie gehad van een onveilige stad, ook wat dat betreft is er veel verbeterd.

Net bij de bakker geweest, dan moet je weer zo weinig betalen dat je denkt dat men zich verrekent heeft: 2 hartige bladerdeeghapjes, 2  pasteitjes met een soort bechamel saus, en chocoladegebakje en een stokbrood, dit voor  €1,35.

Tanger 07-03-2010 zondag

Gisteren noodgedwongen binnen moeten  zitten omdat het met bakken uit de lucht kwam. Overigens de 2^e dag binnen door weersomstandigheden, de 1^e keer was vorige week in Merzouga , door een zandstorm.

Vandaag de stad weer in geweest, voor nog geen euro met de taxi. Rondom de Grand Socco, een groot plein op de grens van de oude en de nieuwe stad, was een groentemarkt. Berbervrouwen uit de omgeving probeerden hier hun waar aan de man te brengen. Ze dragen traditioneel breedgerande strooien hoeden en hebben roodwit gestreepte doeken om de taille geknoopt. Een moderne variant van de strooien hoed is een felgekleurde badhanddoek op het hoofd.

Berbervrouw uit het Rifgebergte

We zijn door de medina gewandeld  naar de kasbah die hoog boven de stad ligt. Mooi uitzicht op de haven. De medina doet af en toe wat Spaans aan, wat niet verwonderlijk is omdat Spanje 14 km verwijderd is. In de souks zijn de winkeliers niet zo opdringerig, in tegenstelling tot de vele pseudogidsen die je de weg willen wijzen. Nu we wat gewend zijn aan de sfeer  die anders is dan in het zuiden, vonden we het eigenlijk wel leuk in de stad.

Tanger 08-03-2010 maandag

We waren van plan om naar Asilah te gaan, maar voor vanmiddag werd er regen verwacht. Daarom in Tanger gebleven. Vanmorgen naar het museum Forbes gereden. De is de voormalige riante villa van de krantenmagnaat , miljardair Malcolm Forbes . We wilden niet de grote collectie tinnen soldaatjes bezichtigen (saai) in het museum, maar ons vergapen aan de rijkdom en prachtige tuin. Echter deze fraaie villa, met uitzicht over de Middellandse Zee, bleek nu een van de vele optrekjes van de koning te zijn. Het eigenlijke koninklijke paleis is nl. vlakbij. Rondom het paleis staan nu tal van de meest prachtige villa’s leeg, te verkrotten. Dit kennelijk voor de veiligheid van de koning die er eens per jaar wel eens zal komen. Schande!

Dwars door Tanger gewandeld( wat komen we toch overal veel schoolkinderen tegen) om nog wat Afrikaanse cd’s te kopen in het moderne deel van de stad. Op de Boulevard Pasteur is een  uitzichtspunt met een fraai uitzicht over de haven. Nu hingen er al wat onduidelijke types rond zoals dronkaards, maar na zonsondergang schijnt het “de verzamelplaats voor venters, sjacheraars, schandknapen en zwervers “ te zijn, aldus een reisgids. Overigens werden wij op onze zoektocht naar de winkel ‘Espace Musique’ vriendelijk de weg gewezen. Helaas, de winkel had heel veel Afrikaanse muziek, maar van alle cd’s slechts 1 exemplaar. Er moesten eerst kopieën worden gebrand, de originelen zijn erg duur meneer, dan konden we ze vanavond of morgen ophalen.

op diverse plaatsen in Tanger zie je de Middellandse Zee

Weer teruggewandeld, nu naar de grand Socco en warempel in een klein winkeltje vlakbij, toch nog geslaagd zoals dat heet. Voor slechts € 1,35 per cd, dan moet je je wel beheersen, 4 cd’s gekocht, 1 met Afrikaanse muziek van Ismael Lo (met nota bene op 1 nummer Marianne Faithfull, die meezingt)1 met Gnauoamuziek, opgenomen op het jaarlijkse festival in Essaouira, nog 1 met Gnauoamuziek en 1 met Berbermuziek uit de omgeving hier in het noorden.

En omdat het internationale vrouwendag is Everdien getrakteerd( en pats , daar had hij er al weer een te pakken) op een gezellig etentje in een ‘restaurant’ ter grootte van een schuur met 2 tafeltjes en 8 stoelen, dan moet het toch wel lekker zijn. En inderdaad, voor ieders 6 gebakken, verschillende visjes, patat, grilde aubergine en paprika en verse jus d’orange voor nog geen € 5,-  . En als toetje, zei net tegen Everdien  ‘de chauffeur is nog een jong knaapje, hij rijdt pittig’, een heuse botsing, van achteren bovenop een andere taxi. Met een koplamp minder en een rechterspatbord wat erbij hing, reden we even later vrolijk verder, wel met bijgeluid erbij, er liep wat aan.

Nadat we hier een paar dagen alleen of met zijn 2’ en hier op de camping hebben gestaan, staan we nu met 8 campers in de stromende regen.

Sète 11-03-2010 donderdag

Zonet om 11.00 uur met de boot gearriveerd. Zo snel hebben we het nog niet meegemaakt, 36 ½ uur duurde de overtocht.  Staan nu te wachten om door de douane te komen, zal wel weer een oefening in geduld worden.

Eergisteren waren we om 15.30 uur in de haven, met een volle tank, € 0,68 per liter. Erst moest de camper door de scan. Daarvoor in optocht met andere campers naar een ander  gedeelte van het haventerrein. Wachten, wachten, na 2 uur in de scan, wachten, vervolgens weer terug naar de kade, wachten etc.  Schoot er ook nog een container los van de trekker, rolde achterwaarts de loopplank af, wel hilarisch omdat er gelukkig niets achter stond. Uiteindelijk om precies 21.00uur reden we de boot op , om met een half uur vertraging te vertrekken. Rustige zee, weinig deining.

In Tanger nog even een krantje gekocht, maar goed ook , kan ik nog even wat rechtzetten. De demonstratie in Zagora, waarvan ons verteld werd dat het ging om ontevreden leerlingen en ouders die protesteerden tegen het zo maar weg blijven van leerkrachten van school, bleek een heel ander doel te dienen. Er is nl 3 weken gestaakt door leerkrachten , ondersteund door 4 vakbonden. Ze eisten meer collega’s en meer salaris. De demo was dus van leerkrachten, leerlingen en sympathiserende ouders.