Zag je eerst velden met gele bloemen en wat bloeiende amandelbomen, later was het erg mooi door de bergen met plooiingsgesteente. Daarna kom je op de R109 die tot de mooiste routes van Marokko wordt gerekend. Het landschap is werkelijk fantastisch, je rijdt door een breed dal en de bergen links en rechts verschillen van vorm en keur. Er zitten prachtige patronen in alsof een kunstenaar die met een reusachtige kam heeft aangebracht, graancirkels verbleken hierbij.

Doordat het 2 maanden geleden zo overvloedig heeft geregend zie je overal bloemen, echt genieten. Dichterbij Tata kleuren de berghellingen paars door de bloemenpracht.

We zijn in Tata midden in het centrum gaan staan op de parking van het zwembad om ons optimaal te kunnen onderdompelen in de sfeer hier. Tata is een aardig stadje en wordt wel de roze stad genoemd door de kleur van de huizen. De winkeltjes liggen verstopt in galerijen achter arcaden, alles is overdekt tegen de hitte. Tata behoort tot de warmste steden van Marokko, ’s zomers stijgt de temperatuur tot ver boven de 40º. Vandaag was het trouwens 27º, de hele week al prachtig weer.

Tegen de avond komt het stadje tot leven. Je ziet veel vrouwen op straat die gaan ‘winkelen’ bij de stalletjes langs de straat. De Berbervrouwen gaan veelal gekleed in blauwe of witte rok met zwarte omslagdoek terwijl de Bedoeïenenvrouwen meer kleurrijke kleding dragen. De mannen zitten ondertussen in het theehuis.

Tata 02-03-2015 maandag

Vanmorgen zijn we naar de grotten van Messalit geweest die 7 km ten noorden van Tata liggen in weer een erg mooie omgeving. Ze waren niet zo eenvoudig te vinden en we hebben het idee dat we maar een klein gedeelte hebben gezien maar er was geen kip te zien om navraag te doen.

Wat we gezien hebben was vooral de buitenkant van de rotsen, grote stalagmieten en stalactieten. Ze waren bruin van kleur en daardoor niet zo erg mooi maar wel indrukwekkend.

                                                  Tata, mooi uitzicht vanaf de camping Hayat, N29.73893º  W7.97803º

Daarna zijn we naar camping Hayat gereden die net buiten Tata ligt. Je hebt van deze terrassencamping een mooi uitzicht over de rivier de Tata en een palmenbos.

Tata 03-03-2015 dinsdag

Dat de rivier mensen aantrekt is mooi om te zien vanaf de camping. Jongens zwemmen of halen acrobatische kunstjes uit, vrouwen doen de was en mannen liggen languit te luieren op de rotsen wat trouwens een beeld is wat je vaak ziet in Marokko, op de grond zittende of hangende mannen.

We zijn langs de oever van de rivier gewandeld, een mooie wandeling met bloeiende bloemen langs het pad en daardoor veel vlinders. En niet te vergeten vogels, naast de wat algemenere soorten zagen we ook palmduiven, een hop en een woestijnvink.

We kwamen langs een vervalen kashba, de laatste overvloedige regenval had wat er nog overeind stond bijna helemaal doen instorten.

Foum Zguid 04-04-2015 woensdag

We zijn vandaag 140km verder gereden in oostelijke richting. De N12 was in goede staat en voerde door een breed dal tussen 2 bergketens door. Achter de bergketen aan de rechterkant ligt Algerije. Het landschap bestaat uit een steppe met vaak typisch gevormde Afrikaanse waaibomen. Er ligt een zweem van groen over wat anders een kale steensteppe is, door de al eerder genoemde zware regenval zijn allerlei plantjes gegroeid.

We zagen een enorme kudde van een paar honderd dromedarissen die op de steppe liepen te grazen. Halverwege de route ligt Tissent en vlak voor Tissent is door erosie een grillig patroon in de aarde ontstaan, fraai om te zien. Ook is er een 15m diepe canyon waar onderin wat palmbomen groeien. Bij Tissent zijn we naar een waterval gegaan maar die was vrijwel verdwenen omdat men een dam had gebouwd, misschien om energie te winnen.* Er was nog een kleine waterval over waar vrouwen de was deden.

Onderweg zag je vrouwen groenvoer voor de beesten verzamelen die dan in grote bossen op de rug worden vervoerd. Om die bossen op de rug te krijgen gaan ze eerst op hun kont zitten. Om de bos zit een touw die over het hoofd gaat, tegen de pijn zit er een lap onder. Ze gaan op de knieën zitten en staan vervolgens moeizaam op. Ook zagen we vrouwen met enorme bossen hout óp de rug, dat kan dus ook.

Van Tissent naar Foum Zguid is het 70km, we kwamen slechts 2 auto's en 2 campers tegen. We zijn in Foum Zguid op de nieuwe camping Bab Rimal gaan staan die 7km buiten het dorp ligt. Er is ook een camping in Foum Zguid zelf, daar hebben we 2x eerder gestaan maar die is op zand en daardoor erg stoffig. Er is een zwembad bij het hotel waartoe de camping behoort waar je gebruik van kunt maken. Niet verkeerd, er was weliswaar veel sluierbewoling maar wel 27º

*Marokko heeft een ambitieuze doelsteling wbt  gebruik van duurzame energie. In 2020 moet 42 procent van de totale behoefte afkomstig zijn uit duurzame energiebronnen. Zo wordt er bij Ouarzazate het grootste zonne-energiepark ter wereld gebouwd, die moet in 2020  in 14% van de Marokkaanse energiebehoefte voorzien, nog eens 14% moet van windenergie en de resterende 14% moet door waterkracht geleverd worden. Daar kunnen Europese landen nog eens een puntje aanzuigen. Jammer is wel dat voor grootschalige zonneparken is gekozen waar vooral buitenlandse, lees Franse, bedrijven van profiteren. Dit omdat de Marokkaanse bevolking weinig milieubewust is waardoor het ontbreekt aan initiatieven om kleinschalige projecten op te zetten waarvan de eigen bevolking kan profiteren.

                                                                      de souk in Foum Zguid

Foum Zguid 05-03-2015 donderdag

Vandaag was de souk in Foum Zguid dus vanuit de wijde omgeving kwamen mensen naar de markt. Niet zoals je elders ziet op ezels, met auto’s lopend of met een grand taxi, hier komen ze vooral met oude roestige Ford busjes die afgeladen vol zitten omdat ze als taxi dienst doen. Auto’s zie je weinig in deze omgeving.

                                                                    Everdien bezig af te dingen

Naast groente en fruit heeft Everdien nog een hand van Fatima gekocht om in de camper te hangen, niet alleen een symbool voor geluk maar het beschermt ons ook nog tegen het boze oog.

De souk was heel levendig en kleurrijk, de mensen doen al Afrikaans aan door hun donkere uiterlijk en de kleding van de vrouwen wordt vaak gekenmerkt door een zwarte doek met borduursels en fel gekleurde balletjes.

s Middags bij de camper gelezen, het was met bijna 29º de warmste dag sinds we in Marokko zijn, trouwens de 11e dag op rij dat het boven de 25º is. Onze Duitse buren vertelden dat ze eigenlijk te veel wijn bij zich hadden en dan zijn we niet te beroerd om wat van ze over te nemen. In het zuiden van Marokko is wijn niet of nauwelijks te krijgen.

Er staan hier ook Nederlanders die voor het eerst in Marokko zijn, ze maken een reis van 4 weken en willen volgend jaar beslist terug komen maar dan langer. Marokko, you love it of je vindt het 3x niks, de laatste categorie komen we nauwelijks tegen.

Zagora 06-02-2015 vrijdag

Vanmorgen voor we vertrokken kregen we van de aardige Nederlanders een blik erwtensoep omdat we nog lang in Marokko zullen zijn. We zijn via de N12 naar Zagora gereden, deze weg was oorspronkelijk piste maar is nu, nadat er jaren aan de weg werd gewerkt, geheel geasfalteerd. Slechts nog 2 kleine en 1 grotere omleiding van een km over piste. Het scheelt een stuk omrijden nu er een rechtstreekse verbinding is tussen Foum Zguid en Zagora. We deden 2 uur over de 125km.

Het landschap is vrij eentonig, je rijdt over een brede verlaten laagvlakte en af en toe is er een kudde kamelen, verder is er nauwelijks verkeer. Dichter naar Zagora toe waren er wel mooie paars bloeiende struiken.

Foum Zguid 07-03-2015 zaterdag

Vanmorgen zijn we naar de Draâ gewandeld. Bij de oevers kon je goed zien hoe hoog het water geweest was begin december. Een bulldozer was nog bezig zand en klei weg te schuiven. We zagen bloeiende mimosa, fraai dat geel naast de paarse bougainvilles.

                                                                   de mimosa komt in bloei

We kwamen in de stad een paar keer iemand tegen die ons nog van andere jaren kende, zo ook de eigenaar van een camping in Ouled Driss, vlakbij Mhamid. Ook hij vertelde dat er dit jaar weinig toeristen waren. Hij troonde ons mee naar zijn winkeltje , die hij bezit in het centrum van Zagora,om ons ringen te laten zien. Hij had er genoeg maar geen bijzondere, in die zin dat we er een wilden kopen.

We hebben lekker gegeten in de stad, Marokkaanse salade, 2 schoteltjes met bonen in een smaakvolle saus, brochettes met frites. De Marokkaanse keuken mag dan wel niet de beste ter wereld zijn, door het verfijnde gebruik van kruiden was het eten heerlijk. En met 2 grote glazen verse jus d’orange kostte het €8,30.

Zagora oogt modern onder meer omdat sinds het ongeveer 20 jaar geleden provincie hoofdstad werd er nieuwe gebouwen in Kashbastijl werden opgetrokken . Ook door de brede boulevard waar sinds een paar jaar een grote nieuwe moskee staat.

Maar door de donkergekleurde bewoners , de kleurrijke gewaden bij de vrouwen, de mannen met vaak witte djellaba’s en tulbanden, doet het Afrikaans aan. 

Zagora 08-03-2015 zondag

Aan de temperatuurverschillen tussen dag en nacht merk je toch wel dat we aan de rand van de Sahara zitten. Is het overdag zo rond de 25º, ’s nachts koelt het af naar een graad of 7. Ook zijn hier veel vliegen, vooral als de wind weg valt komen ze massaal op je zitten kriebelen, in ieder geval beter dan muggen. 

Vanmorgen zijn we naar de souk geweest, die is hier 2x per week, op zondag en op woensdag. Het was weer een lust voor het oog, zo lekker Afrikaans aandoend. Zo lopen mensen moeiteloos met de aangeschafte waar op het hoofd om het te vervoeren, dat zou ons niet lukken. Op zondag is er ook een klein gedeelte van de markt waar vrouwen hun eigengemaakte kunstnijverheidsproducten te koop aan bieden, verder is de souk ook hier vooral een mannenzaak.

Everdien heeft nog een armband gekocht van heel kleine kraaltjes bij een jongen waar we al vaker wat gekocht hebben. En dan moeten we mee genieten van de sterke zoete thee waar we allebei weer een beetje misselijk van werden. Het is niet beleefd maar een volgende keer moeten we die goedbedoelde blijk van gastvrijheid toch maar weigeren.

Mhamid 09-03-2015 maandag

Van Zagora naar Mhamid is het 98km. Na een kilometer of 20 van Zagora kom je door het dorp Tamegrout, bekend om zijn pottenbakkers. Ook is er een eeuwenoude religieuze bibliotheek, we hebben 2 jaar geleden in het dorp overnacht. Voordat je in de Sahara bent moet je 2 kleine passen over. Na de passage van de 2e pas vertellen borden je dat je in de woestijn bent en word je gevraagd of je de natuur wilt respecteren. Maar ook hier zie je her en der rondslingerende plastic zakken, Marokko levert een fiks aandeel aan de plastic soep in de Stille Oceaan.

Vlak voor Mhamid kom je nog door een leuk authentiek dorp, Ouled Driss ,waar we ook al eens op de camping hebben gestaan.

Er wordt flink aan de weg gewerkt, was het 2 jaar geleden nog een ramp om te rijden, nu valt dat 100% mee. Er zitten nog een paar slechte stukken tussen en we hebben 3x piste moeten rijden vanwege werkzaamheden maar de beroerdste delen zijn vervangen.

In Mhamid is op maandag de wekelijkse souk, klein maar leuk. We hebben wat mandarijnen gekocht, handen geschud en zijn toen naar de camping gereden. De brug over de Draâ is begin december door de overstromingen weggeslagen en er wordt nu een nieuwe, hoge brug gebouwd.

Er is een dijk in de nu droge Draâ gelegd waarover je naar de camping El Khaima kunt rijden. We staan hier nu voor de 3e keer, je staat op beton zodat het niet zo stoft als het waait. Daar was overigens vanmiddag geen sprake van, vrijwel windstil onbewolkt weer met 26.5º. We stonden eerst helemaal alleen op de camping, aan het eind van de middag kwamen er nog 3 Italiaanse campers bij.

Mhamid 10-03-2015 dinsdag

Vanmorgen zijn we het dorp ingewandeld om wat van de sfeer op te snuiven. Die bevalt ons prima, het is wat rommelig, stoffig ook, er zijn wat winkeltjes en reisbureautjes, kleurrijke mensen en 4wheel drives. Die laatste hebben een link met de reisbureautjes, je kunt hier (en in Zagora) een excursie boeken de woestijn in met een dromedaris of een 4wheeldrive.

Door het toerisme is een deel van Mhamid tamelijk welvarend geworden terwijl de rest leeft zoals ze al eeuwen doen. Deze mengeling zie je ook in het straatbeeld terug.

Mhamid 11-03-2015 woensdag

Vanmorgen hebben we een wandeling gemaakt in de omgeving. We kwamen door een aardig dorpje waar ogenschijnlijk de tijd heeft stilgestaan. Als je wat beter kijkt is er wel elektriciteit, hebben sommigen een smartphone en rijdt een enkeling op een motor.

Aan deze kant van de Draâ zijn uitgestrekte palmbossen voordat de zanderige woestijn begint, onder de palmbomen zijn akkertjes die bevloeid worden en waar het groenvoer voor het vee weelderig groeit. Meermalen krijgen we te horen dat ondanks de schaduwzijde van de overstromingen, de regen toch ook vooral een zegen is voor deze regio, er groeit weer wat en de beesten hebben wat te eten.

Afgelopen zondag was het 8 maart, internationale vrouwendag. In Rabat was er een grote demonstratie van vrouwen waaraan zo’ n 15.000 vrouwen, waaronder militante feministen ( en ook wat mannen ) deelnamen. Hoewel de wetgeving tav de rechten van vrouwen verbeterd is, heeft de huidige islamitische regering van Benkirane wetsvoorstellen van de vorige regering voor (gedeeltelijke) legalisering van abortus en steun aan alleenstaande moeders geschrapt. Er heerst nog steeds achterstelling van vrouwen in de toegankelijkheid in de gezondheidszorg, het onderwijs en de werving van ambtenaren. Werkloosheid onder vrouwen is hoog, ongeveer 50% van de vrouwen is analfabeet, meer dan 60% van de vrouwen is het slachtoffer van geweld, dit is vooral huiselijk geweld en in bepaalde delen van de Haut Atlas wordt 80% van de meisjes die jonger zijn dan 18 jaar, uitgehuwelijkt.

De demo was gericht tegen de regering , die moet haast maken met de werkelijke gelijkberechtiging van vrouwen.

De praktijk, lees de eeuwenoude cultuur van vrouwenonderdrukking, is weerbarstiger dan de wetgeving voor elkaar kan krijgen.  Daarom is bewustwording van vrouwen (en mannen) een noodzakelijk maar moeizaam proces. 

http://telquel.ma/2015/02/27/violences-analphabetisme-chomage-rapport-alarmant-marocaines_1436186

Mhamid 12-03-2015 donderdag

Vanmorgen naar een oude kashba, een versterkt dorp gewandeld. Onderweg, op de akkertjes onder de palmen, waren her en der vrouwen groenvoer aan het oogsten. Everdien werd uitgenodigd om de sikkel ook eens te hanteren, vorig jaar was dat ook al eens gebeurd. De oogst wordt op het hoofd , rug van de vrouwen of per ezelkar vervoerd, waarbij de ezel dan vaak door een man gemend wordt. 

                                             de oogst is bijna binnen

De oude kashba, was een versterkt lemen dorp waar een oude man ongevraagd als gids op trad. Hij liet ons zijn huis zien, we kregen thee, werden niet misselijk en bedanken de man waarbij we hem wat dirhams in de hand drukten. Nu kon hij daar wel 6 broden voor kopen, het werd geteld, hij vroeg om meer, nee dank u, we hebben niet om een gids gevraagd.

                                                                                        zicht op de kashba

                                                    de binnenplaats en de woonkamer van het huis in de kashba

En vandaag alweer ruim 27º, het zomerse weer houdt maar niet op.

Mhamid 13-03-2015 vrijdag

                   waar 3 maand geleden de Draâ nog woest langs Mhamid kolkte, stuift hij nu door de stoffige rivierbedding

Het festival staat op punt van beginnen. Er zijn wat artiesten gekomen op de camping in de huisjes, de eerste ambulante handelaren zijn gearriveerd en er zijn kraampjes opgebouwd waar straks streekproducten zullen worden verkocht.

En op de camping staan nu 12 campers , vanmiddag zijn ook Wil en Margot aangekomen die alleen reizende vrouwen zijn, Wil kennen we al wat langer. En in de verte hoor je muziek van het podium komen waar geoefend wordt. Het festival bestaat uit oa lezingen, conferenties, sportieve onderdelen en een muziekgedeelte  ’s avonds.

                                                                          de band G. Taragalt

Mhamid 14-03-2015 zaterdag

Gisterenavond naar de diverse bands geweest. De avond begon te laat maar wel goed met de band G. Taragalt uit Mhamid, duidelijk geïnspireerd door Tinariwen.

                                                                                          Mint Aichata

Daarna kwam de band Mint Aichata uit Guelmim, met muziek en dans door mannen die hun gewaden daarbij gebruikten en ook een paar dames met een pondje teveel. Vrij traditionele muziek wat bij het publiek, waar onder een paar Marokkaanse neo hippies , in de smaak viel.

                                                                              danseres Mint Aichata

Als laatste band kwam een Amazigh (berber) band, Tachinouit, die internationale ervaring had. Het was opzwepende muziek en dans door 3 zingende/tieten en kontenschuddende dames (ze hadden heel wat te schudden) wat ook een erg opzwepend effect op de overwegend jonge mannelijke bezoekers had.

                                                                   de dames van Tachinouit

Adrenaline spoot door de jonge lichamen , wij stonden vooraan tegen het hek tussen de hardcore fans en raakten enigszins in de verdrukking door het oprukkende enthousiaste publiek. Er werd enthousiast met Amazigh-vlaggen gezwaaid, een enkeling wilde het podium bestormen en werd dan tamelijk hardhandig door de orde-jongens weer teruggeleid. 

                                        Marokkaanse neo hippies                                                   de Amazigh vlag

En de mengeling van geilheid en berberbewustzijn kwam tot een explosie in een korte vechtpartij met chaos waarbij Everdien in de paniek een elleboog tegen haar hoofd kreeg wat niet alleen pijnlijk was maar waarbij ook een dure titanium brilmontuur brak.

                                    veel toeristen bij de opening van het festival, maar gelukkig ook autochtonen

Dus togen we naar het dorp waar het nog erg stil was wat ons al bevreemdde. De jongen van de camping stond daar met een 4 wheeldrive, wellicht kon hij wat nadere info geven. Die wist stellig dat het aan het eind van het dorp was ,bij camping La Boussole. Inmiddels waren Ankie en Ruud ook gearriveerd en we togen richting camping tot we halverwege Nederlanders tegen kwamen die op weg waren naar de dromedarisrace die aan het andere kant van het dorp zou zijn , bij het muziekpodium. De jongen van de camping zag ons weer terug lopen en bracht ons naar de vermoedelijke plaats toe maar weer niets. Hij belde toen de directeur van het festival die zei dat de course de dromedaires om 16.00 uur zou zijn na de officiele opening.

                                                                                Mohamed Ould Chigaly

De opening begon niet om 15.30 uur maar bijna een uur later. Maar het begon aardig met het optreden van een groep uit Mauritanië, Mohamed Ould Chigaly, alleen de zanger was irritant, een macho/arrogante/narcistische persoonlijkheid, hetgeen natuurlijk niet objectief is, maar de groep zal ook wel naar hem vernoemd zijn.

                                                                                Rokba de Zagora

Er waren wat toespraken waarin de sponsoren werden bedankt en er was een optreden van een traditionele zang/dansgroep uit de Draâ vallei, de groep Rokba de Zagora. Hoewel in het wit gekleed was het toch een kleurrijk gebeuren, folklore uit de Sahara.

                                                                              Rokba de Zagora

Als laatste was er een optreden van de groep Ezza, waarvan de zanger uit Niger komt maar in Toulouse woont en wat gelegenheidsmusici bij zich had waaronder een percussie-instrument speler uit Mhamid. Het was heel leuke muziek, de zgn. Toeareg blues.

                                                                                                    Ezza

En er werd op het laatst omgeroepen dat hoewel de course de dromedaires had plaatsgevonden om 15.00 uur(!) op het hockeyveld deze over een kwartier zou worden herhaald om iedereen in de gelegenheid te stellen om deze alsnog te zien. De dromedarissen stonden nog bij het hotel waar de opening was geweest, de race hielden we wel voor gezien. Ja je bent in Marokko, wel jammer, vorig jaar was het erg druk bij de race, veel plaatselijke bewoners van Mhamid en uit de omgeving. Om 15.00 uur waren er weinig toeschouwers, bij de opening waren er heel veel toeristen. Daar is het festival oorspronkelijk toch niet voor bedoeld.

Mhamid 15-03-2015 zondag

We zijn gisterenavond wat later naar het festival gegaan, de 1ste 2 groepen hadden al ,weliswaar kleine, optredens gegeven tijdens de opening. We zijn ook niet zo vooraan gaan staan maar hebben eerst rondgekeken op het festivalterrein, het was behoorlijk druk, naar schatting 700 toeschouwers, waarvan misschien 100 toeristen.

We hebben naar een spetterend optreden gekeken van de groep Debademba gekeken die uit Mali/Burkina Faso komt. De band telde 4 leden , een zanger met een prachtige stem en gitarist die een Afrikaans gitaarvirtuoos mag worden genoemd.

                                                                                                    Debademba

De muziek bestond uit een mengeling van jazz, funk, salsa, afropop, rock en blues, en het was maar moeilijk om stil te blijven staan wat dan ook niemand deed, behalve de vrouwen die bleven zitten. Na het optreden zijn we naar de camper gegaan, ik had lage rugpijn en we waren moe. Op de terugweg kregen we ongevraagd een lift terug naar de camping, wat zijn Marokkanen, over het algemeen, toch erg aardige mensen.

Mhamid 15-03-2015 zondag

Na zoals gewoonlijk een frisse start van de ochtend liep niet alleen de temperatuur op tot 29º maar stak er aan het begin van de middag ook een stevige wind op.

                                                                           de contouren van Mhamid vervagen in de zandstorm

Vanaf 14.00 uur was er veel zand/stof in de lucht, we hadden een zandstorm light. Om 15.00 uur zou de zandhockeywedstrijd beginnen maar of het door de zandstorm kwam of Allah knows what else, de hockey wedstrijd begon om 16.15 uur. Tot die tijd hebben we op een terras zitten zandhappen en verse sinaasappelsap zitten drinken. Jos kwam er ook bij en even later Wil en Margot.

We zijn naar de wedstrijd gegaan, er werd op blote voeten gespeeld met van takken gemaakte hockeysticks. De witte gewaden speelden tegen de blauwe gewaden, de scheidsrechter was te herkennen aan zijn gele tulband. Het aantal toeschouwers viel wat tegen,ws door de onduidelijkheid of er wel of niet en hoe laat er gespeeld zou worden.

Tamegrout 16-03-2015 maandag

Het begon al toen Everdien gisterenavond om een uur of 9 zei, ik heb helemaal geen zin om weer door dat zand naar die muziek te sjokken. Toen ik vervolgens in het pikkedonker naar de fantastische sterrenhemel stond te koekeloeren en het zaklampje van een Duits echtpaar bleek te zijn die van het festival terug kwamen omdat ze geen zin meer hadden en het ook niet druk was, hebben we besloten om niet te gaan, je moet alleen dingen doen als je het ook leuk vindt.

We vonden de organisatie van het festival vergeleken met vorig jaar slecht en dan hebben we het niet over te laat beginnen. Vorig jaar was op de zaterdag de officiële opening en ’s middags dromedarisrace en zandhockey en was het heel druk bezocht overdag door de plaatselijke bevolking, bovendien zeiden we vorig jaar ook al dat 3 dagen te veel is. Kijken of we een mail kunnen sturen naar de organisatie, wat een pretenties, pfff…..

                                                                                                        souk in Mhamid

Vanmorgen zijn we vertrokken uit Mhamid waar we een leuke week gehad hebben. Nadat we van Ankie en Ruud afscheid hebben genomen zijn we eerst langs de souk gereden om wat groente en fruit te kopen waarbij opviel dat het veel drukker was dan vorige week, misschien omdat we vroeger waren.

Ook kinderen zijn door de vele toeristen opgevoed tot zeurende blagen, ze willen een bonbon, stylo of een dirham of ze willen euromunten wisselen die ze helaas van toeristen ‘die het goed bedoelen maar  wat verkeerd uitpakt’  in hun bedelhandjes hebben gekregen.

We zijn door het dorp gewandeld en zijn eerst bij de bibliotheek wezen kijken waar eeuwenoude koran geschriften bewaard worden, oa kalligrafische werken  versierd met goudstof en saffraan en een in gazellenleer gebonden koran.. De bibliotheeek is een belangrijk centrum voor Islamitische studie.   De bieb was gesloten maar die hebben we 2 jaar geleden al bezichtigd. Het portaal van de bieb heeft een prachtige beschilderde deur en plafonds. Onder de bogen op de binnenplaats lagen zieken en invaliden die hoopten op genezing. 

                                                                                 het portaal van de bibliotheek

We zijn ook nog in de kleine pottenbakkerswijk geweest waar de klei eerst met de voeten gewalst wordt en daarna met de handen. Er zijn een paar ovens waar de geglazuurde potten en schalen ed. worden gebakken op hoge temperaturen, aan de zwarte rook te zien lijkt het wel of ze daar autobanden in stoken.

                                                                             de pottenbakkerovens

We hebben brood gekocht die door vrouwen aan huis gebakken worden. Hadden we hier 2 jaar geleden overheerlijk brood met karwijzaad gekocht, nu hebben we brood waar kraak noch smaak aan zit, ook in Marokko kan het verkeren.

                            vrouwen zijn  met een steen meel  voor brood aan het malen.

Vanaf de parking die vlak aan de weg is, zien we mooi het dagelijks leven in Tamegrout aan ons voorbij schuiven waarbij opvalt dat de ezel hier nog veel als vervoer- en als transportdier gebruikt wordt.

Nkob 17-03-2015 dinsdag

Vanmiddag door het schitterende landschap van het Draâdal naar Nkob gereden. Iedere keer dat we er door heen rijden is het weer genieten van een van de mooiste landschappen van Marokko. Het Draâdal met zijn ontelbare palmbomen, de kashba’s en de ksour (versterkte dorpen).

                                                                                                       het mooie Draâdal

Na 80 km steek je dan de Draâ over en is het nog 40 km naar Nkob, waarbij je door een heel ander landschap rijdt. Links ligt de bergrug van de djebel Sjaro en je rijdt normaal door een erg dor landschap , nu zie je over al een groengele gloed door de planten/bloemen die groeien na de al veel genoemde overvloedige regenval van een paar maand geleden. Je ziet af en toe wat kamelen of een grote schaapskudde die in het dal grazen.

We staan in Nkob op de camping waar nog 5 andere Nederlandse campers staan, het staat helemaal vol. Wil, Margot en Jos staan hier ook met hetzelfde doel als wij hebben: Kees en Bea begroeten die we in 2009 voor het eerst in Marokko hebben ontmoet, in Marokko zijn blijven hangen en hier nu al weer 4 jaar wonen . We hebben op een terrasje gezellig bijgepraat en hebben toen een wandeling gemaakt dor het mooie Nkob, het stadje met de 40 kashba’s. Vanaf de rand van het dorp heb je een prachtig uitzicht over de palmentuin met de akkertjes en vrouwen die de was doen.

                                                                                         Nkob, stadje met 40 kashba's

Tazzarine 18-03-2015 woensdag

Nadat we bij Wil koffie hadden gedronken en afscheid hadden genomen van de Nederlanders zijn we naar Tazzarine gereden waar op woensdag souk is. Naast groente en fruit hebben we 2 soepkommen gekocht waar ze in Tamegrout, het pottenbakkersdorp, 30 dh voor vroegen en niet wilden zakken en hier betaalden we er 10dh (€0,95) voor.

Daarna zijn we 17 km de steeenwoestijn ingereden waarvan de laatste 6 km piste was. Het landschap is erg mooi, steppeachtig in een laagvlakte met wat lage bomengroei. Normaal is het dor en droog en groeit er behalve de bomen niets, nu wat gras en bloemen, voornamelijk geel.

                                                                                            overal zwaaiende kinderen in Marokko

We staan op camping Serdrar, ver van de bewoonde wereld, er staan hier nog 8 andere campers.In de buurt worden hier trilobieten gevonden, in de bodem die in deze streek 550 miljoen jaar oud is. Trilobieten zijn de eerste dieren met een gezichtsorgaan, ze leefden in een tijd dat er op het vaste land nauwelijks ander leven was.

                                                                     witkruintapuit

Een week geleden schreven we nog dat de huidige conservatieve regering voorstellen van de vorige regering voor een meer liberale wetgeving de nek had omgedraaid. Dat verhindert natuurlijk niet dat de illegale abortuspraktijk gewoon doorgaat, naar schatting 800 abortussen per dag. Hierbij vallen zwaargewonden en doden en is dus al heel lang een onhoudbare situatie. Want het is een van de belangrijkste oorzaken van vrouwensterfte

Nu heeft de koning , Mohamed VI, enkele ministers ontboden en hen de opdracht gegeven om te komen tot een nieuw abortuswetsvoorstel, rekening houdend met de islam en de veranderende Marokkaanse samenleving. Achter de schermen is hier ws op aangedrongen door artsen die dagelijks met de gevolgen van illegale abortus worden geconfronteerd.

Verrassend genoeg werd minister El Hossein El Ouardi van Gezondheid niet uitgenodigd op de bijeenkomst. De bewindsman liet onlangs weten dat zijn afdeling in 2016 een nieuwe abortuswet zou presenteren. Waarschijnlijk werd er door artsenorganisaties en vrouwenorganisaties gevreesd dat abortus na verkrachting verboden zou blijven in diens wetsvoorstel.

Tazzarine 19-03-2015 donderdag

Vanmorgen zijn we naar de prehistorische rotstekeningen geweest bij het dorpje Ait Ouazik., 23 km van de camping.

Het dorp en de tekeningen zijn alleen te bereiken via een piste dus zijn we daar met een 4 wheeldrive heengereden samen met Ankie en Ruud die hier gisteren ook gearriveerd zijn. De auto met chauffeur konden we via de camping huren.

We zijn door een prachtig landschap gereden, eerst door een steen woestijn en daarna een stuk door een canyon. Ait Ouazik is een aardig dorpje waar een kashba is en een paar kilometer buiten het dorp zijn op een heuvel de rotstekeningen te vinden die 10.000 jaar oud zijn. Je hebt tekeningen van oa een giraffe, neushoorn, olifant, gazelles en vogels waaronder een emoe. 

                                                                                                            gazelle

                                          een emoe                                                                     een rhinoceros met daarin een olifant

Vanaf de heuvel heb je naar alle kanten een prachtig uitzicht over de vlakte en de omringende bergen.

Maar het weer is duidelijk in een dip gekomen. Na 24 dagen lang stralend weer en een temperatuur rondom de 27º was het vandaag nog 20º en vielen er vanmiddag wat buitjes zodat we voor het eerst sinds ruim een maand weer wat regen hadden en we binnen hebben gezeten.

                                                                                      de souk in Alnif

Alnif 20-03-2015 vrijdag.

De route naar Alnif voerde weer door een aantrekkelijk landschap, mooi gevormde bergen en veel bloemen langs de weg. Ok Alnif staat bekend om zijn trilobieten die hier in de omgeving gevonden worden en wat trivialer, ook om zijn uitstekende kwaliteit aardappelen, de beste van Marokko, al konden we bij een eerder bezoek aan Alnif geen verschil proeven. En omdat hier op vrijdag de souk is, konden we onze voorraad weer mooi aanvullen.

                                               Alnif, parking restaurantje  Repos Des Nomades, N31.123367º  W5.173200º

We staan nu op de parking van een café/restaurantje aan de rand van Alnif, met weer een mooi uitzicht. De mensen hier, moeder, zoon en kleinkinderen ontvingen ons allerhartelijkst. We hebben 2x thee met cake gehad, via de suiker de nodige calorieën weer gehad. We hebben vanmiddag in het restaurantje hier gegeten, brochettes, frites, 2 salades en dat was heerlijk gekruid. We kregen fruit toe en moesten €9,50 betalen en dan overnachten we hier gratis en veilig.

                                                           Alnif, de laagstaande zon schijnt op de Djebel Ougnat

Tizmoutine 21-03-2015 zaterdag

Vanmorgen afscheid genomen van de gast vrije familie niet nadat er nog pannenkoeken voor ons gebakken waren die we mee moesten nemen.

De camping heeft veel achterstallig onderhoud maar is voor een overnachting prima. Op de achtergrond zie besneeuwde bergtoppen, gisteren zijn er nog buien hier in de buurt gevallen die in de bergen in de vorm van sneeuw zijn . 

IS (Daech) heeft opgeroepen om aanslagen in Marokko te gaan plegen, dit in navolging van de laffe daad in Tunis. Er wordt opgeroepen om zoveel mogelijk Marokkanen te vermoorden. Als reactie hierop heeft premier Benkirane Marokkanen opgeroepen om de veiligheid in het land te verdedigen en de toeristen te beschermen. Hij voegde er aan toe dat iedere Marokkaan een soldaat voor zijn land moet zijn. Wellicht wat ronkende taal maar Marokko is bang dat het toerisme verder zal teruglopen. Na een recordjaar wat toerisme betreft in 2014, zijn er de eerste maanden duidelijker minder toeristen.   

Goulmima betsaat uit 2 delen, de oude ksar Goulmima die 2 km verder ligt dan het nieuwe Goulmima waar wij staan. Goulmima ligt in de oase van Gueris waar zo’n 20 ksour (meervoud van ksar) staan. Een ksar is een door muren versterkt dorp die de bewoners moesten beschermen tegen invallen van rivaliserende Berberstammen.

                                het 'motorbakkie'  begint de ezel hoe langer hoe meer te verdringen als transportmiddel

Vlakbij de camping zijn een paar aardige straatjes met winkeltjes en wat straathandel. Hier heeft Everdien haar haar laten knippen voor 20dh (€1,90) en ze is tevreden (en ik ook).

Goulmima 23-03-2015 maandag

Vanmorgen kwamen Ruud en Ankie hier ook op de camping, zij zijn op weg naar de Todrakloof, weer een onverwachte ontmoeting.

                                                                 de ksar Goulmima met zijn hoge torens

Wij hebben vanmorgen de Ksar Goulmima bezocht, dit moet een van de best in tact gebleven ksour zijn van de vele in deze omgeving. We zijn met de taxi heengegaan maar zijn terug gaan lopen, het was maar een half uur. De ksar wordt omgeven door muren met hoge torens en in de ksar heeft het leven stil gestaan, zo lijkt het althans. Net buiten de muren staat het vee in kleine kralen van lage pisé muren. Er zijn huizen over de straten heen gebouwd waardoor ondergrondse steegjes zijn ontstaan. Vrouwen doen de was en een enkeling vlecht mandjes en ze zijn niet gesluierd.

                                                                  bij de ksar staat het vee in kleine kralen

Weer terug op de camping bleken onze nieuwe buren Leen en Suus te zijn die we ook in Nkob hadden ontmoet.

En de dip in het weer duurt voort, vanmiddag raakte het bewolkt en er is af en toe wat gedruppel bij maar 17º. Morgen nog zo’n dag, daarna moet het weer weer opknappen.

Goulmima 42-03-2015 dinsdag

Vanmorgen weer afscheid genomen van Ruud en Ankie, je zou er een Heintje Davids complex van over houden. Maar nu zullen we elkaar wel niet meer tegen komen , ze gaan nu een andere kant op.

We wilden naar de souk maar die bleek zaterdag te zijn dus hebben we boodschappen in de buurt gedaan, ook leuk .We kwamen iemand tegen die een praatje tegen ons begon en vertelde dat hij taxichauffeur bij de film Dunya en Desie geweest was.

                                                                Everdien koopt sla bij de groenteboer onder de boom

Gelukkig was het weer vandaag anders dan ze voorspeld hadden, het was weer zonnig en 19º maar nog wel een frisse wind.

In Marokko is een terroristische cel opgerold in Agadir. Ook in verschillende andere steden werden leden van deze cel gearresteerd, in totaal zijn 13 mensen opgepakt. De arrestaties werden verricht door de pas opgerichte BCIJ, een soort Marokkaanse FBI. De terroristen hadden trouw gezworen aan de leider van IS en wilden aanslagen plegen tegen politieke leiders en tegen militaire en burgerdoelen. Ook zouden ze jongeren hebben geronseld voor de strijd van IS in Syrië en Irak. Overigens bevindt Marokko zich in een enigszins vergelijkbare situatie als Nederland, net als bij ons zijn in de omringende landen wel aanslagen gepleegd door IS aanhangers, maar niet in Nederland zelf, noch in Marokko.

Tadirghoust 25-03-2015

Vanmorgen hebben we afscheid genomen van Leeen en Suus, aardige mensen die ook veel reizen. We zijn vandaag naar Tadirghoust gereden, 18 km ten noorden van Goulmima. De 1ste 7km was het een aaneenschakeling van dorpen en ksour in een palmenoase langs de rivier de Gheris.

                                                                                 de rivier de Gheris

We moesten de rivier oversteken via een lage brug waar het water overheen stroomde. Vlak voor Tadirghoust kwamen ons 2 Duitse campers tegemoet en die vroegen of we door de Gorges (kloof ) van Gheris wilden rijden. Dat zijn we morgen van plan, dat gaat niet want de weg is geblokkeerd, de rivier stroomt erover. Wel jammer moet mooi zijn, maar ja.

                                                      gîte Chez Pauline, N31.81586º W4.96855º

Vlakbij is een ksar. Er komen hier vrijwel nooit toeristen, toen we daar doorheen wandelden werden we door 2 vrouwen op de thee uitgenodigd. Ze woonden daar met hun blinde, dove vader van 81 jaar die zeer goed gemutst was en af en toe met veel plezier wat Franse zinnen tevoorschijn wist te toveren. En er was niet alleen thee, ook olijven, pinda’s en brood met goede olijfolie waar we ruim van moesten eten natuurlijk, alweer een staaltje van Marokkaanse gastvrijheid.

                                                                                  ksar bij Tadirghoust

Het waaide flink vanmiddag, daardoor voelde het ondanks de zon en 18º toch fris aan. Omdat de weg geblokkeerd is door smeltwater moeten we morgen wel wat omrijden. En bij Ifrane moet wel een meter sneeuw liggen volgens Pauline, de eigenaresse maar dat duurt toch zeker een week voordat we daar denken te passeren.