Een aardige manier om een saaie flat op te leuken, in het centrum van El Grao.

In de VS zijn gisteren in tientallen steden demonstraties gehouden voor het recht op abortus en tegen de nieuwe strenge  abortuswet in Texas. Hoe zit het eigenlijk met het recht op abortus in Spanje? In Spanje is abortus sinds 2010 legaal, toch kampen er meer en meer Spaanse artsen met gewetensbezwaren waardoor steeds meer openbare ziekenhuizen in Spanje deze ingreep niet uitvoeren. Dit maakt de mogelijkheid tot een abortus steeds moeilijker in Spanje wat het katholieke geloof een grote rol speelt. Een gynaecologe uit Zaragoza zei bv: “Een vrouw mag zelf weten wat met haar lichaam te doen. Ik mag als arts echter ook zelf de keuze maken om een abortus uit te voeren ja of nee.”

Dat lijkt legitiem maar in sommige regio’s hebben vrouwen helemaal niets te kiezen, bv in  Aragón hebben vrouwen die een abortus willen geen mogelijkheid om naar een openbaar ziekenhuis te gaan maar moeten ze noodgedwongen naar een dure privé-kliniek. Daarom is er een discussie ontstaan over de mogelijkheid om gewetensbezwaren van artsen w.b.t abortus aan banden te leggen. Zo stelde minister Irene Montero van Gelijkheid eerder dit jaar voor de huidige abortuswet te wijzigen om de mogelijkheid van artsen om bezwaar te maken te beperken. Dit stuitte weer op flinke tegenstand door sommige medici, de discussie zal nog wel even voortduren. Door de huidige realiteit krijgen vrouwen zelf ook het gevoel iets te doen wat niet correct of sociaal verantwoord is als ze een abortus willen.

We hebben vandaag nauwelijks bewogen omdat er , zoals we al eerder schreven , een stormachtige wind opstak aan het begin van de middag, fietsen of wandelen was geen pretje, er was stof in de lucht. De temperatuur werd wel hoger omdat deze zuidenwind warme lucht aanvoert, het werd 29º.

Vanmiddag waren er ook geen parachutisten vanwege de harde wind. Aan het begin van de avond ging de wind net zo plotseling weer liggen zoals hij eerder was opgestoken, maar niet voor lang zoals later bleek.

El Grao de Castelló 04-10-2021, maandag

Het heeft gisterenavond geregend tot 12.00 uur, maar vooral de stormachtige wind was storend, de camper rond te schudden, echter ook de wind nam af zodat we goed hebben kunnen slapen.

Het is goed uitkijken, dat moet je altijd natuurlijk, als je hier het fietspad oversteekt om naar zee te gaan of om water te halen. Niet alleen voor (elektrische) fietsen maar m.n. ook voor de steps omdat die erg hard kunnen gaan, meer dan 60 km p.u. althans sommige modellen.  

De elektrische step is erg populair in Spanje en tot nu toe golden daar geen regels voor. Met een elektrische step maar  ook met een elektrische fiets mag je, evenals met een gewone fiets, op het trottoir fietsen als er geen fietspad is. Er komt echter een nieuwe verkeerswet waarmee o.a. het  gebruik van elektrische steps aan banden wordt gelegd. 

In de wet staat dat elektrische steps en  elektrische fietsen niet meer over het trottoir mogen rijden. Bovendien gaat voor de steps een maximumsnelheid gelden van 25 kilometer per uur en komt er een kentekenbewijs voor dit vervoermiddel. Voor bestuurders van elektrische steps en fietsen gaan dezelfde regels gelden als voor alle andere bestuurders, met uitzondering van het rijden over snel- of autowegen. Of het dragen van een helm op elektrische step of fiets verplicht wordt, is afhankelijk van het besluit van de verschillende gemeente- en provinciebesturen. Nu is het dragen van een helm verplicht buiten de bebouwde kom.

           Klimmende Winde, Ipomoea, in de jaren 60 werden de zaadjes hiervan wel gekauwd om high te worden.

Vanmiddag hebben we weer een wandeling langs de kust gemaakt, ook een beetje een afscheid van deze plek waar we 12 dagen gestaan hebben, tot ons plezier. Vanmorgen zijn hier Sipke en Maureen vertrokken die een tijdje onze buren waren, we hebben vanmiddag Siem en Joke gedag gezegd. 

Het weer viel wat tegen na de storing die gisteren overtrok. Vooral vanochtend was het nog van tijd tot tijd bewolkt en omdat er nog een stevige wind stond hadden we lange broek aan toen we boodschappen gingen doen op de fiets. Vanmiddag kwam er meer zon en konden we in de korte broek weer buiten zitten en werd het 23º, frisser dan we gewend zijn.

Vinaròs 05-10-2021, dinsdag

We zijn vanmorgen om 10.00 uur vertrokken, niet nadat we afscheid hadden genomen van onze Duitse buurvrouw.  Het was ongeveer 85 km naar Vinaròs, onderweg hebben we in Bencarlò gas getankt. En we zijn in Vinaròs eerst naar het grote Centro Commercial gegaan , niet alleen naar de Carrefour maar ook naar Norauto, hier hebben we een bandenpomp annex reparatiesetje gekocht voor €39,95. 

We staan op een parking in Vinaròs ongeveer 150m van het strand , we komen hier iedere jaar wel een keer. We vinden Vinaròs een aardig stadje met een ruime boulevard zonder al te hoge flats bij de oude stad en  met gezellige restaurantjes met dito terrasjes. En misschien wel het leukste, je loopt hier zo de oude binnenstad in.

De vraag is overigens hoelang deze plek nog bestaat, er wordt op een gedeelte van de parking een flat gebouwd, als er al  niet meer worden gebouwd dan  hebben de flatbewoners  toch ook een parkeerplaats nodig. Dat zou dan al weer een vrije plek minder zijn in Spanje.

        Dit gebouw al vaker gefotografeerd, we vinden dit dan ook een heel mooi modernista pand uit 1904.

Vanmorgen stonden er meer dan 80 campers in El Grao. Opvallend is dat er de laatste dagen wel hele grote campers binnenkomen, Concordes, Morella’s maar ook tandemasser Hymers en Carthago’s. Vaak hebben die ook nog een aanhanger bij zich met een auto erop of een bakkie. Wat ons ook opvalt is dat we ook Spanjaarden zien met nieuwe campers in de duurdere prijsklasse. Spanjaarden hebben het afgelopen 1,5 jaar meer campers gekocht door de COVID-pandemie, ze konden voor hun gevoel zo een Corona-veilige vakantie vieren. Zo werden er in de eerste 7 maanden van dit jaar meer dan 6.500 nieuwe campers verkocht , een stijging van bijna 7% ten opzichte van het jaar ervoor in dezelfde periode. Er zijn nu 312.000 campers in Spanje geregistreerd, soms zijn er leveringsproblemen door de grote vraag. Je ziet het elders in Europa ook, die toegenomen camper verkopen. En veel van die camperaars zijn pensionados die in de herfst of winter naar Spanje ,Portugal of Marokko trekken op zoek naar beter weer. Er kon zich wel eens een probleem gaan voordoen deze winter in Spanje. In Portugal is het vrije camperen aan banden gelegd, Marokko heeft zijn grenzen nog niet geopend. Camperaars die anders in Portugal waren in de winter blijven nu wellicht in Spanje, we zien diverse campers met Marokkaanse tafereeltjes erop geschilderd nu in Spanje afzakken, die gaan heus niet terug naar Sète rijden om daar de boot te pakken maar blijven in Spanje als de grenzen niet open gaan tussen Spanje en Marokko. Tel daarbij op dat er vrije plaatsen verdwijnen, in die 85 km dat we hebben gereden vandaag zijn dat er al 3 die nu niet meer gedoogd worden, en je hebt campers die elkaar gaan verdringen op de vrije plaatsen, grote campers met aanhangers nemen meer plaats in, mogelijk gevolg: excessen en meer plaatsen worden dan  gesloten. Het hoeft niet zo te zijn, maar we zijn niet de enige die dit vermoeden.

Vanmiddag hebben we eerst zitten lezen en daarna hebben we over de boulevard en door de oude binnenstad gewandeld. Het is heel leuk om hier weer te zijn en het was ook nog eens prima weer, nauwelijks bewolking en 26º en een lekker windje. Er staan hier zo’n 25 campers.

Vinaròs 06-10-2021, woensdag

In aansluiting op het bericht over camperdrukte in Spanje: vanmorgen was in het nieuws dat ook in Nederland er nog nooit zo veel campers zijn verkocht als in de eerste 3 kwartalen van dit jaar, nl 2785. Dat is een stijging van meer liefst 27% t.o.v. dezelfde periode vorig  jaar. Ook hier is ongeveer 1/5 deel van de campers die hier staan Nederlandse, evenals in El Grao het geval was.

Vanmiddag de fietsen maar weer eens gepakt om naar een klooster hier in de buurt te fietsen. Die onderneming mislukte, we fietsen over een pad die op een gegeven moment dichtgegroeid raakte. Toen ik mijn voet  ook nog openhaalde aan een tak, zijn we maar omgekeerd en de andere richting op gefietst nu in zuidelijke richting. Daar was wel een goed fietspad en hebben we een stuk langs zee gefietst. Op de terugweg zagen we een 10-tal vissersboten de haven binnen komen, Vinaròs heeft nog een kleine vissersvloot en er is hier op de overdekte markt dan ook een ruim aanbod van allerlei soorten vis, schaal en schelpdieren.

                         Even buiten Vinaròs hadden buren met keien van het strand hun buurtje wat opgevrolijkt.

Zondag noemden we al even  de minister Irene Montero  van het Ministerie van Gelijkheid in de discussie over abortus . Er bestond in Spanje een minsterie van Gelijkheid  dat werd in 2010 afgeschaft door de rechtse regering Rajoy. Toen de linkse regering van Pedro Sanchez aan de macht kwam bestaande uit de sociaal democratische PSOE en de linkse Podemos, werd er weer een minsterie van Gelijkheid ingesteld in 2018. De minister hiervan werd de actieve feministe Irene Montero van Podemos. 

Spanje heeft altijd al actieve vrouwenbewegingen gekend, van de Mujeres Libres tijdens de Spaanse burgeroorlog tot de 15M beweging .

Langzaam lukt het in het machistisch Spanje om gendergelijkheid te bewerkstelligen en om het geweld tegen vrouwen te doen afnemen. Door de aanhoudende strijd van vrouwen is Spanje de laatste jaren veiliger geworden voor vrouwen. Omgerekend naar inwoneraantal worden er meer vrouwen vermoord (femicide) in Nederland dan in Spanje of Frankrijk, niet in de laatste plaats omdat in die landen vrouwen regelmatig massaal de straat opgaan om te protesteren tegen geweld tegen vrouwen.

Vorig jaar werd er een wet aangenomen tegen seksueel geweld tegen vrouwen. In de nieuwe wet van minister Montero wordt seks zonder instemming bestraft als verkrachting.

Toch valt er nog een hoop te winnen in Spanje:  2 weken geleden heeft een rechter in de Galicische stad Lugo voor de tweede keer geoordeeld dat er geen strafbaar feit is in het filmen van op straat plassende vrouwen. Dat gebeurde tijdens de festiviteiten in A Maruxaina de Cervo in 2019. De video opnames werden met diverse verborgen camera’s gemaakt en daarna via pornografische websites verspreid op internet. Deze schandalige schending van de integriteit van vrouwen mag toch niet onbestraft blijven. Een vrouwenorganisatie heeft dan ook hoger beroep aangetekend tegen deze grove vernedering en minister  Montero bestempelde het filmen  van deze vrouwen als seksueel geweld.

Toen we bij de camper zaten te lezen kwam er een man naar ons toe die meende ons te herkennen omdat we een verslag schrijven. Nou dat klopt, het bleek Jo, alias Roadboy van het camperforum, even nader kennis gemaakt, leuk.

 Na een zonnige dag met af en toe sluierbewolking werd de bewolking ’s middags dikker en ging de zon daarachter schuil , het werd 25º.

Vinaròs 07-10-2021, donderdag

Vandaag was  het marktdag in Vinaròs, de markt is pal tegenover de gedoogplaats. We wisten dat, we hebben gisterenavond  de camper 2 m. naar achteren gezet zodat marktkooplui  hun auto/busje nog voor ons konden zetten. Het is een grote markt in Vanaròs, alleen maar non food en een paar Churros kraampjes maar geen groente, worst of kaas wat aan de ene kant wel jammer is. Maar een grote markt waar iedereen uit de wijde omgeving op afkomt. Er staan 2,4km aan kraampjes en er zijn koopjes te halen. We hebben ruim een uur over de markt geslenterd en Everdien heeft een paar leuke kledingstukken gescoord. En toen we de was hadden gedaan in de wasserette was het al 2 uur, tijd voor de lunch en daarna hebben we niet meer gefietst of gewandeld, alleen maar gelezen en even op het strand gelegen.

We hebben even overwogen om naar Barcelona te gaan maar hoewel de besmettingen ( 2303) in Spanje relatief gezien dus veel lager zijn dan in Nederland zijn ze in Barcelona weer wat hoger dus dat doen we maar niet.

                                              Nog een modernista huis hier in Vinaròs

Net als in Nederland ook hier veel aandacht voor de sterk gestegen energieprijzen en m.n.die van gas. Premier Sanchez heeft gisteren een belangrijke rol gespeeld bij de EU-top in Slovenië over de energieprijzen.

De premier benadrukte dat de stijging van de gas- en elektriciteitsprijzen een Europese aangelegenheid is die alle lidstaten aangaat, en hij herhaalde dat de EU sterker staat bij gezamenlijk optreden. Hij trok een parallel met de contracten voor de aankoop van vaccins, waarbij Brussel de onderhandelingen met de farmaceutische bedrijven heeft geleid. Daarnaast stelde hij voor om aanpassing van de Europese markt te heroverwegen. Het is tijd voor een ‘grondige herziening’ van een systeem dat niet langer voldoet, aangezien het de duurste energiebronnen bevoordeelt ten koste van hernieuwbare energiebronnen. 

Het weer was erg mooi vandaag, stralend zonnig, weinig wind en 26º.

L’Aldea 08-10-2021, vrijdag

Het was maar 45 km naar L’Aldea rijden waar we op een officiële cp staat, we kunnen wat laden en lossen. Het is een nieuwe plek die ongeveer een jaar bestaat, een prima plek maar wel met strenge regels. Zo mag je absoluut niet buiten zitten, de politie komt regelmatig langs om te controleren. Nu was het vandaag ook geen buitenzit weer, dus dat kwam goed uit. 

We zij nu weer de grens met de regio Catalonië gepasseerd.

Op de nieuwste Europese Coronakaart kleurt  heel Catalonië  oranje maar we blijven nu maar bij onze beslissing om niet naar Barcelona te gaan.

Wij zijn vanmorgen eerst langs de Carrefour gegaan, naast de gigantische wijnafdeling en de bierafdeling met allerlei soorten binnen- en buitenlands bier hadden ze ook een ruime sortering Vega en bio producten. Niet dat we daar zo op zijn , we eten zo nu en dan vegetarisch, maar het viel wel op. Wel een soort ‘boterhamworst’ met olijven gekocht , dat is lekker.

In Spanje wordt hoe langer hoe meer vegetarisch gegeten, het aantal Spaanse volwassenen dat zegt veganist, vegetariër of flexitariër te zijn, is de laatste jaren sterk gestegen. Het gaat nu om 5,1 miljoen mensen, wat neerkomt op een groei van 65% ten opzichte van 2017. In 2017 ging het om 7,9%, in 2019 9,9% en nu ziet 13% van de volwassen Spaanse bevolking zichzelf als ‘veganist’ - die geen dierlijke producten consumeert -, vegetariër - die geen dierlijk vlees eet maar wel eieren of zuivelproducten - of flexitariër - die minder vaak  vlees eet – bestempelt. 

De groep flexitariërs met 4,2 miljoen consumenten is het grootst en is de laatste twee jaar met 39% gestegen. Het aantal vegetariërs is daarentegen licht gedaald tot 550.000 personen, 4,5% minder, terwijl het aantal Spanjaarden dat zichzelf veganist noemt met 60% is gestegen tot 315.000.

Dit alles blijkt uit een 2-jaarlijkse enquête , ‘de Groene Revolutie.’ In 2017 werd in het rapport al gerept over een ‘veggiegolf’, vandaag lijkt het eerder een ‘tsunami’. De opkomst van het veganisme blijkt ‘niet veranderd door de pandemie’. 

                            Industrieel erfgoed in de Ebro Delta, deze hallen dienen voor rijstopslag

We wilden eerst gaan fietsen vanmiddag maar het zag er af en toe wat dreigend uit en de wind die vanmorgen afwezig was nam toe tot matig.  Daarom besloten we te gaan wandelen naar een Ermita ( klein klooster )hier in de buurt. Dat was weer een kennismaking met het vlakke landschap hier in de delta, nog niet zo veel rijstverbouw hier maar wel velden met geoogst graan en artisjokken die misschien pas volgend voorjaar oogstrijp zijn want er was alleen nog maar bladgroen te zien.

De Ermita dateert oorspronkelijk uit  de 7e eeuw en is in latere eeuwen  verbouwd en er is wat bijgebouwd, momenteel wordt het nog gerestaureerd.

Daarnaast staat een toren van recentere datum , een verdedigingstoren uit de 18e eeuw.

De toren heeft nog een rol gespeeld in de Spaanse Burgeroorlog in 1938. Franco was opgerukt tot de rechteroever van de Ebro en de republikeinse troepen lagen aan deze kant, 3 kazematten en mitrailleursnesten waren daar in de buurt zodat er een nieuwe frontlinie ontstond.

Een beetje tegenvallend weer vandaag door de bewolking, wel nog 24º.

Amposta 09-1-2021, zaterdag

Vanmorgen stond de cp in L’Aldea helemaal vol, er is een naastgelegen parking waar ook campers mogen staan, die stonden er ook. Allemaal Spanjaarden , 1 Franse camper en 2 Nederlandse.

We zijn een stukje verder de Ebro Delta ingereden naar Casa Fusto in de gemeente Amposta. Door de rijstvelden waar vooral koereigers en Zwarte Ibissen aan het foerageren waren. De laatste 5km moesten we via een wel heel smal , in slechte staat verkerend weggetje , naar het restaurant rijden, want daar ligt de grote parking waarvan een gedeelte gereserveerd is voor campers, er kunnen er hier 60 staan. De plekken zijn hier wel smal, voor  €9,- mag je meer verwachten.

Omdat er hier buien zijn gevallen, oogde het erg sober en triest toen we hier naar toe reden en aankwamen. Omdat er ook rijst geoogst wordt ligt er de nodige bagger op de weg, het was nou niet bepaald  een vrolijke aankomst hier.

       Dit is een Kwak, een klein soort reiger. Er zaten er wel 50 vlak hierbij in een boom, ze broeden ook in koloniën 

We zijn eerst langs het info centrum, Casa Fusto,  gegaan waar we oa informatie over fietsroutes hebben gehaald. Casa de Fusto is een houten huis,  gebouwd in opdracht van 3 rijke mannen uit Barcelona als jachthut.

Hier vlakbij loopt een kanaal wat onderdeel is van een irrigatiesysteem hier in de delta om o.a. de rijstvelden te bevloeien. We kennen dit ook vanuit Marokko en het is dan ook niet vreemd dat het irrigatiesysteem oorspronkelijk door Arabieren is ontworpen. Het water komt hier 50km vandaan en stroomt door 2 kanalen die parallel aan de Ebro lopen. Dan gaat het via steeds kleinere kanaaltjes naar de rijstvelden en een drainagesysteem zorgt ervoor dat het water weer in een afvoerknal komt die het weer naar ze transporteert, het kanaaltje hier vlakbij is zo’n afvoerkanaal. Er is dus altijd aan en afvoer van vers water om te irrigeren.

Vanmiddag zijn we gaan fietsen, de buitjes van vanmorgen waren opgehouden, goed weer om te fietsen. We hebben een gedeelte van de lagune rit gereden, naar een lagune genaamd La Tancada. Daar zijn vaak flamingo’s , zo ook nu. We zijn naar een uitkijkpost gegaan, ze zaten niet zo vlak aan de kant maar waren goed te zien. Later zijn we langs wat rijstvelden gefietst waar Zwarte Ibissen waren. Omdat ze schuw zijn lieten ze zich niet dicht benaderen, we hebben wel wat foto’s genomen.

Het was opnieuw een tegenvallende dag wat het weer betreft, er vielen zelfs een aantal buitjes vanochtend, er was beter weer voorspeld. ’s Middags werd het droog maar de zon liet zich nauwelijks zien en het werd 22º.

Amposta 10-10-2021, zondag

Er stonden vannacht wel 40 campers hier waaronder veel gezinnen met kinderen. Het is natuurlijk weekend maar we kwamen erachter dat het dinsdag een feestdag is,  de Dia de La Hispanidad, dus veel mensen maken er een lang weekend van.

We hebben  vanmorgen weer een fietstocht gemaakt door de delta van zo’n 20 km. Tussen de rijstvelden, moerassen en meren door waar overal vooral koereigers, meeuwen , grote- en kleine zilverreigers stonden, naast blauwe reigers maar die zijn hier in de minderheid. We kwamen door een leuk wit dorpje, El Poblenou del Delta, veel terrasjes, goed gevuld ook omdat het zondag is. Ook hier zat  het restaurant L’Estany, waartoe de cp behoort, afgeladen vol, we wilden daar gaan lunchen maar dat bleek geen goed idee.

                             Langs de irrigatiekanalen groei hier veel Indisch bloemriet

De Ebro delta is de 2e rijstleverancier van Spanje, na de streek rond Valencia. De rijst die hier verbouwd wordt , gebruikt men niet voor de paella, daar wordt de Valenciaanse rijst voor gebruikt, die heeft een korte dikke korrel met een grote absorberende eigenschap. De Ebro delta rijst heeft een fijne korrel en er worden hier 14 verschillende rijstvariaties verbouwd. Deze rijst wordt o.a gebruikt voor Arroz a Banda ( rijst met visbouillon ) maar is  verder ook geschikt voor allerlei rijstrecepten.

Rijst moet in Europa al ver voor de Romeinse tijd  verbouwd zijn. Maar pas nadat de Iraanse arts Ibn Masawayh (777-857) rijst omschreef als voedzaam , verspreidde het zich al snel naar alle uithoeken van de Arabische wereld waartoe, door de Moorse bezetting, ook Spanje behoorde. Het oudste receptenboek, waar recepten met rijst in voorkomen, is het Catalaanse ‘Sent Sovi’, uit de veertiende eeuw. Het gaat om twee recepten, één waarin rijst gekookt wordt in amandelmelk en een andere van een eiergerecht met rijst. Er werd lange tijd beweerd dat rijst gekookt in melk met suiker,  niet alleen een hoge voedingswaarde heeft, maar ook de zaadproductie van het lichaam vermeerdert. Het is maar dat we het weten.

Na eeuwen rijstverbouwing onder de Moren zou echter na de herovering van het Spaanse land door de christenen in 1492  van hogerhand verboden worden om rijst te telen, zelfs op straffe van de dood, omdat deze vorm van exploitatie beschouwd werd als schadelijk voor de volksgezondheid. 

Sinds 2009 kampt rijstteelt  in de Ebrodelta met aantasting van jonge rijstplantjes door de appelslak. Het is hier een invasieve exoot, ww.s. ooit via aquaria hier in de natuur gekomen. Daarom geldt in heel Europa het verbod op het houden van deze slakken.

                     Een prachtige vogel, deze kleine zilverreiger,  bij het zomerkleed heeft hij 2 lange kruinveren